Signalementen

Carla Boos (redactie)
Andere Tijden VII. Nieuw licht op oude kwesties
303 p. L.J. Veen, € 17,50
Elk jaar brengt het geschiedenisprogramma Andere Tijden een bundel uit met artikelen over de programmaonderdelen van afgelopen seizoen. In deel VII: uit de afdeling politiek: Troelstra’s tragedie (uiteraard over zijn mislukte revolutie in 1918). Uit de afdeling oproer en geweld: de Telegraaf-rellen van 1966. Uit de afdeling ver van huis: Zuidpoolexpedities. Uit de afdeling vertier en plezier: de popgroep Normaal. Uit de heel grote afdeling de Tweede Wereldoorlog; marchanderende journalisten, en uit de afdeling economie: scheepsbouwer Verolme.

William Boyd
Rusteloos
352 p. Mouria, € 19,90
Heel erg spannende historische thriller. Gaat over de Britse spionage in de Verenigde Staten in het begin van de Tweede Wereldoorlog. De Engelsen wendden alle middelen aan om ervoor te zorgen dat de Amerikanen betrokken raken in de oorlog. Het verhaal wordt verteld door een jonge Engelse historica, die bezig is met een saai proefschrift over het Duitse fascisme tot ze ontdekt dat haar moeder een spionne was,
Nog een historische thriller: Moordduiding (415 p. Sijthoff, € 19,95) door Jed Rubenfield. Sigmund Freud bezoekt in 1909 Amerika. Hij wordt betrokken bij een moordzaak. Heel veel gepraat over psychoanalyse. Jammer dat de auteur op het einde veel bladzijden nodig heeft om alle losse eindjes aan elkaar te knopen. Beter is April in Parijs (263 p. De Bezige Bij, euro 17,90). Roman over een Duitse soldaat die tijdens de Tweede Wereldoorlog verliefd wordt op een Parijse verzetsvrouw. Heel knap verteld en het einde is hartverscheurend.
Ook Vals weerzien (207 p. Nieuw Amsterdam, € 16,50) door Stevo Akkerman mag er wezen. Over een Tsjechische spion in Amerika die de identiteit aanneemt van een Nederlandse weesjongen. Hij wordt ontmaskert als plots de moeder van de weesjongen opduikt.

Ton van den Brandt
Amsterdamse zaken. De rechtbank en de stad
248 p. Bas Lubberhuizen, € 27,90
Een Amsterdamse rechter vraagt aan een verdachte met twaalf kinderen of hij wellicht ‘bij de konijnen in de leer is geweest’. Dezelfde rechter tegen een buitenlander met donkere huiskleur: ‘die onderbelichte figuur daar op de eerste rij’. Tot ver in de jaren zeventig van de vorige eeuw vormden de Amsterdamse rechters een zeer elitair en zeer behoudend gezelschap. Een 21-jarig meisje dat samen met haar vriend vijftien grammofoonplaten had gestolen kreeg als straf: een maand voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar, met de bijzondere voorwaarde dat zij die drie jaar lang bij haar moeder moest gaan wonen en geen contact mocht hebben met haar vriendje. In de jaren tachtig had een ware revolutie plaats. De Amsterdamse rechters werden vanaf toen ‘de rode rechters’ genoemd.
De Amsterdamse burgemeesters sedert 1850 worden geportretteerd in Een keten van macht (302 p. Balans, € 17,50) onder redactie van Dirk Wolthekker. Aardige portretten, alleen jammer dat er zo weinig biografische details over de burgemeesters verteld worden.

Marieke van Delft, Nel van Dijk en Reinder Storm
Magazine! 150 jaar publiekstijdschriften
231 p. Waanders, € 24,95
De catalogus bij de tentoonstelling van de Koninklijke Bibliotheek. De tijdschriften zijn ingedeeld naar genre: opiniebladen, vrouwentijdschriften, stripbladen. Ook aparte hoofdstukken over advertenties, markante hoofdredacteuren en vormgeving. Mooi geïllustreerd.
Ook ter gelegenheid van de tentoonstelling verscheen Het tijdschriftenboek (384 p. Waanders, € 14,95). Een overzicht van de belangrijkste Nederlandse tijdschriften sinds de achttiende eeuw. Met fraaie woorden over Historisch Nieuwsblad: ‘een must voor elke historisch geïnteresseerde’.

Janny Groen en Annieke Kranenburg
Strijdsters van Allah. Radicale moslima’s en het Hofstadnetwerk
382 p. Meulenhoff, € 18,50
Beide journalisten van de Volkskrant wisten heel ver in het Hofstadnetwerk door te dringen en beschrijven de radicalisering van de vrouwen in het netwerk. Misschien geruststellend dat ze ontdekten dat ook de AIVD het netwerk nauwgezet in de gaten houdt.
Ook de journalisten Sanne Groot Koerkamp en Marije Veerman bestudeerden de radicalisering van moslims. Ze doen verslag in Het slapende leger. Een zoektocht naar jonge jihad-sympathisanten in Nederland (200 p. Rothschild & Bach, € 19,95).
In Doelwit Europa. Complotten en aanslagen van moslimextremisten (206 p. Mets & Schilt, € 18,00) geven Rob de Wijk en Carla Rek een overzicht van vijftig geslaagde en mislukte complotten binnen de Europese Unie. Uit het grote aantal verijdelde aanslagen blijkt dat inlichtingendiensten hun werk beter doen dan wordt verondersteld.
De Duitse schrijver Hans Magnus Enzensberger geeft in De Radicale verliezer (62 p. Cossee, € 8,90) een verhelderende schets van de zelfmoordterrorist.

Bob Spitz
The Beatles. De biografie
1088 p. Nieuw Amsterdam, € 49,95
Veel biografieën beginnen met een uitgebreide zoektocht naar de voorouders van de hoofdpersoon. De overgrootvader die metselaarsknecht was, de grootvader die een klein winkeltje had, de vader die het tot onderwijzer schopte. Dan pas lezen we over de jeugdjaren van onze held. Het zijn niet altijd de meest spannende hoofdstukken. Met deze vuistdikke biografie van de beroemdste popgroep van de twintigste eeuw, The Beatles, is ook zoiets aan de hand. Het boek begint in het Liverpool van de negentiende eeuw: de opbloei van de haven, de Ierse immigratie, de miserabele woonomstandigheden. Zo omstreeks pagina 50 duikt John op, heel wat pagina’s verder Paul en pas in de buurt van pagina 400 is de band compleet als Ringo erbij komt. Dan wordt het spannend want in korte tijd veroveren The Beatles de hele wereld.

Beatlemania is een nieuw fenomeen: gillende hysterische meisjes, tieners die bij bosjes flauw vallen en jeugdigen die massaal politiecordons doorbreken. Spitz beschrijft het allemaal heel aardig, een verklaring van het merkwaardige fenomeen blijft echter achterwege. Duidelijker is hij over de vraag waarom de groep uiteenviel: de hopeloze drugsverslaving van John, het nare autoritaire gedrag van Paul en uiteraard de onmogelijke opstelling van Yoko.

Tijdschrift voor Geschiedenis
Jaargang 119 nummer 4. 170 p. Van Gorcum, € 19,90
Het komt niet zo heel vaak voor dat het eerbiedwaardige Tijdschrift voor Geschiedenis een boeiend en leesbaar nummer uitbrengt. Dat is met dit themanummer over leermeesters wel het geval. Bekende historici als Frank Ankersmit, Hans Blom, A. Th. Van Deursen, James Kennedy, Maarten van Rossem en Henk Wesseling schrijven over de mannen waar ze het vak van geleerd hebben. Curieus is de bijdrage van de Wageningse historicus Ad van der Woude, die schrijft over zijn leermeester Slicher van Bath waarmee hij in een ernstig conflict raakte. Een conflict dat zelfs internationaal de aandacht trok. Van der Woude schrijft dat hij nooit over de kwestie heeft willen praten ‘hoevelen daar ook bij herhaling om vroegen’. Hij vergeet dat hij het hele verhaal in 1997 in geuren kleuren aan Historisch Nieuwsblad (1997/2) heeft verteld.

Erik Jan Zürcher
Een geschiedenis van het moderne Turkije
507 p. SUN, € 34,50
Nu Turkije vanwege de onderhandelingen met de Europese Unie en de discussie over de Armeense genocide zo in de belangstelling staat is het prettig dat een geactualiseerde druk van dit standaardwerk uit 1995 verschijnt. Het gaat voornamelijk over Turkije in de twintigste eeuw.
Nog meer Turkije-boeken: Zonen van de veroveraars. De herrijzenis van de Turkische volken (432 p. Atlas, € 24,90) door Hugh Pope en Armenië (304 p. Atlas, euro 10,00) door Philip Marsden, een heruitgave van een boek uit1995. Verder bracht het tijdschrift De Gids een themanummer uit over Turkije (€ 12,50) met een bijdrage van Ugur Ümit Üngör over de Armeense genocide.