Enige tijd terug kreeg voormalig bondskanselier Helmut Kolh een eredoctoraat in Groningen. Volkomen terecht, want de man heeft een historische rol gespeeld bij de eenwording van Duitsland. In Nederland is men altijd vol van Kohl geweest: begin jaren tachtig werd hij verguisd, daarna bewonderd en nu, na de zwart-geldaffaire van zijn CDU, opnieuw verguisd. Ik heb dat nooit goed begrepen, want een intrigerende figuur is Kohl ondanks al zijn verdiensten nooit geweest. Intrigerende politici heeft Duitsland vrijwel niet voortgebracht. Zelfs de aanbeden Willy Brandt was een brave moralist die snel verveelde.
Nee, wie op zoek is naar kleurrijke en boeiende politici moet verder naar het Oosten. Naar Rusland en naar de voormalige Sovjet-Unie. Niet dat alle sovjetleiders kleurrijke figuren waren: partijleiders als Breznjev, Andropov en Tsjernenko waren dorre bureaucraten en daarnaast hardvochtige misdadigers. Maar partijleider Nikita Chroesjtsjov (1953-1964) was een kleurrijk en fascinerend politicus. Een historische figuur bovendien, die geschiedenis schreef door zijn voorganger Stalin in 1956 van zijn voetstuk te stoten. Maar ook een gevaar voor de vrede met zijn impulsieve gedrag zoals bleek tijdens de Cuba-crisis van 1962.
Boris Jeltsin heeft wel wat weg van Chroesjtsjov. Al even kleurrijk en boeiend. En al evenzeer een historische figuur door de Sovjet-Unie te laten ontbinden en de communistische partij begin jaren negentig tijdelijk buiten de wet te plaatsen. Maar eveneens een roekeloze figuur, verantwoordelijk voor de oorlog in Tsjetsjenië en de verwoesting van het parlement. Dat alles heeft Jeltsin al beschreven in twee eerdere boeken. In dit derde deel van wat gerust zijn memoires mogen heten, gaat het over de stoelendans van zijn premiers – waarbij hij uiteindelijk de kleurloze geheim agent Poetin uit de hoge hoed toverde. Zelfvoldaan blikt Jeltsin terug op die stunt en beschouwt hij als ‘elder statesman’ de wereldpolitiek. Dat maakt het boek hier en daar wat plichtmatig. Maar toch: wat jammer dat deze sentimentele dronkenlap, hartpatiënt en mannetjesputter weg is. De wereldpolitiek is na zijn vertrek kil geworden.