De Amerikaanse cultuurhistoricus Robert Darnton heeft in een Franse bibliotheek een zeer zeldzaam boek ontdekt. Het boek, getiteld Les Bohemiens, is een werk van de in vergetelheid geraakte markies De Pelleport, die het schreef tijdens de Franse Revolutie toen hij gevangenzat in de Bastille.
De vondst is zo spectaculair dat uitgeverij Bert Bakker het boek uit het Frans vertaalt en publiceert in de veertien weken dat Darnton in Nederland is. Darnton, hoogleraar aan de Amerikaanse Princeton University, noemt het werk uit 1790 een ‘verloren meesterwerk van een vergeten auteur’.
De auteur werd vastgehouden in de Bastille vanwege zijn lasterende schrijfsels, in dezelfde tijd dat markies De Sade er zijn beroemde boek Les 120 Journées de Sodome schreef. Volgens Darnton is het boek van De Pelleport echter veel beter geschreven. Mede dankzij de vele pornografische passages geeft het een uniek beeld van de wereld van Franse broodschrijvers in de achttiende eeuw.
Darnton is in Nederland om onderzoek te doen in de Koninklijke Bibliotheek (KB). De bibliotheek trekt sinds 2005 regelmatig internationaal bekende historici aan om van de collectie gebruik te maken. Na Peter Burke en Emmanuel Le Roy Ladurie is het deze zomer de beurt aan Robert Darnton om het fellowship van de KB en het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS) te vervullen. De Princeton-professor zegt geen moment te hebben getwijfeld: ‘De kans om in de KB onderzoek te doen én van het land te genieten was onweerstaanbaar.’
Darnton bestudeert het fenomeen van de libelles, Franse boekjes uit de achttiende eeuw die werden geschreven om in het onderhoud van de auteur te kunnen voorzien. De inhoud bestond vooral uit pornografie, politieke satire, laster en roddel. Voordat de Franse Revolutie in 1789 uitbrak was het genre verboden in Frankrijk. Daarom weken uitgevers van de libelles uit naar landen als Engeland, Zwitserland en Nederland. Zo zijn ook veel libelles in de collectie van de KB terechtgekomen.
De onderzoeker, ooit misdaadverslaggever voor de New York Times, heeft er veel plezier in elke dag op zijn fiets te stappen en van het NIAS in Wassenaar naar de KB te fietsen om daar zoveel mogelijk libelles te lezen. ‘Het is veel leuker dan met een opschrijfboekje achter de politie aan te rennen.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
