2002
‘Historici hoor je wel eens spreken over “de korte twintigste eeuw”. Die zou pas in 1914 zijn begonnen, en met de val van de Muur in 1989 alweer zijn tijd hebben gehad. De negentiende zou juist weer heel lang hebben geduurd: van de Franse revolutie tot aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Voor jaren gaat zoiets waarschijnlijk ook op. Je hebt er korte onder maar ook heel lange, die al vóór 1 januari zijn begonnen en het na 31 december nog een poosje uithouden. Zo’n jaar was het Nederlandse jaar 2002,’ luidt de aankondiging van Jan Blokkers nieuwe bundel columns De Afrekening. Kroniek van het lange jaar 2002 (De Harmonie, euro 12,50). ‘Wat een jaar, 2002. Een opeenvolging van politieke dieptepunten. Voor columnisten en tekenaars was dit het mooiste jaar sinds – noem ’s wat – 1672.’ Zo introduceert Jos Collignon zijn bundeling van politieke prenten uit 2002 in Hei Ho. Hei Ho. Het land verandert zo (De Harmonie, euro 12,50). CaMu 2002. Het jaaroverzicht van Remco Campert en Jan Mulder (De Bezige Bij, euro 15,00) noemt 2002 ‘het chaotische jaar’.
Historicus Thomas von der Dunk spreekt van ‘het onrustigste jaar sedert 1945’ in De Vader, de Zoon en de Geest van Pim. Nederland in het Rampjaar 2002 (Van Gennep, euro 9,90). Joost Zwagerman roept 2002 zelfs uit tot ‘het revolutiejaar’ in Het wilde westen. Nederland 2001-2003 (De Arbeiderspers, euro 12,50).
Dood
‘Styx: leven en dood in de letteren’ is het thema van de boekenweek. Ter gelegenheid daarvan verscheen een herdruk van de klassieker van de Franse historicus Philippe Ariès Het uur van onze dood. Duizend jaar sterven, begraven, rouwen en gedenken (De Arbeiderspers, euro 19,95). Hij inventariseert de cultuuruitingen met betrekking tot de dood op kerkhoven, in kloosters, kerken, musea, bibliotheken en archieven en laat zien dat de dood steeds verder werd weggedrongen uit het openbare leven. Ook in het kader van de boekenweek: Over de styx. Grieken, Romeinen en de Onderwereld, samengesteld door Mark Pieters en Patrick De Rynck (Atheneum-Polak & Van Gennep, euro 14,95). Alles over het leven na de dood in de Oudheid.
Herinneringen
Net zo monumentaal als zijn romans is Leven om het te vertellen (Meulenhoff, euro 24,50), een zelfportret van Nobelprijswinnaar Gabriel Garcia Marquez. Het boek werpt licht op het ontstaan van zijn meesterweken en verhaalt tegelijkertijd over de curieuze geschiedenis van zijn geboorteland Colombia. Veel bescheidener zijn de herinneringen van Wim Zaal: Zestig jaar in de beschaving (Aspekt, euro 16,98). Wim Zaal was hoofd Kunst van het weekblad Elsevier en schreef tal van boeken over de rafelrand van de geschiedenis, zoals De Herstellers (1966) over de Nederlandse Mussolini-vereerders. Hij vertelt over de hongerwinter, de jaren vijftig, de Amsterdamse bohème en het ontstaan van Provo.
Oorlog
Nu een aanval op Irak dreigt is Bush in oorlog (Balans, euro 19,50) door Bob Woodward zeer relevant. Woodward laat zien hoe George W. Bush en zijn naaste adviseurs voor de nationale veiligheid na de aanval van 11 september de Verenigde Staten naar de oorlog leiden. Journalist Jeroen van Bergeijk ging driekwart jaar na 11 september op zoek naar het ‘nieuwe’ Amerika. Hij sprak met FBI-agenten en sliep in de motelkamer waar de vliegtuigkapers hun laatste nacht door brachten. Zijn verslag: U.S.1. Amerika na 11 september (Meulenhoff, euro 16,50).
In De aarde is mooier dan het paradijs (De Arbeiderspers, euro 15,95) beschrijft Khaled al-Berry de wereld achter de schermen van de terroristische organisatie Al-Jama’a al-Islamiyya, waartoe hij maar ook Mohammed Atta, de leider van het zelfmoordcommando dat de aanslag op het World Trade Centre pleegde, behoorde. Khaled al-Berry geeft een beeld van de sektarische logica, de methodes van rekrutering en de verwrongen opvattingen over seksualiteit.
Fictie
Soldaten van Salamis (De Geus, euro 19,50) door Javier Cercas gaat over de Spaanse Burgeroorlog. Rafael Sánchez Mazas, schrijver en ideoloog van het Spaanse fascisme, wordt aan het einde van de burgeroorlog opgepakt en gevangengezet. Als de Republikeinen op het punt staan de strijd te verliezen besluiten ze hem te fusilleren. Maar voordat de kogels hem raken, vlucht Sánchez Mazas het bos in. Daar komt hij oog in oog te staan met een republikeinse soldaat die hem laat lopen.
Vingervlug (Nijgh & Van Ditmar, euro 22,50) door Sarah Waters is een thriller die zich afspeelt in de Londense onderwereld van de negentiende eeuw. In de Verenigde Staten in de negentiende eeuw is De Dante-club (Bert Bakker, euro 22,50) door Matthew Pearl gesitueerd. Cambridge, Massachusetts, 1865: elke woensdagavond komen zeven mannen in het diepste geheim bijeen. Ze werken samen aan de eerste volledige vertaling van De hel van Dante. Als in de bergen rond Boston het naakte lichaam van een man gevonden wordt, raakt de Dante-club betrokken bij een gruwelijk misdrijf: de man is vermoord volgens het stramien van een vers uit De hel en alleen een kenner van Dantes werk kan een dergelijke moord gepleegd hebben.
Verder…
Is er een nieuwe uitgave van het beroemde werk van Constantijn Huygens Mijn leven verteld aan mijn kinderen (Bert Bakker, euro 60,00). Het is bezorgd door Frans Blom in de reeks Klassieken van de Nederlandse letterkunde.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
