Wetenschap
Zijn psychiaters in staat ‘normale’ van ‘abnormale’ mensen te onderscheiden? Dat wilde de Amerikaan David Rosenhan wel eens weten. Hij en acht andere geestelijk volkomen gezonde personen meldden zich bij een psychiatrische inrichting. ‘Ik hoor een stem en die stem zegt plof,’ zeiden ze. Allemaal werden ze voor lange tijd opgesloten. Diagnose: paranoïde schizofrenie.
Een van de vele experimenten die Lauren Slater beschrijft in haar boek De Box van Skinner. De beroemdste experimenten uit de psychologie (De Bezige Bij, euro 21,50). Ook aandacht voor het experiment van Milgram, die zijn proefpersonen zogenaamd stroomstoten liet toedienen aan onschuldige slachtoffers. De meerderheid bleek bereid kleine schokken op te voeren tot een dodelijke hoogte, omdat een man in een witte jas dat vroeg. Pas na afloop werd verteld dat het hele experiment een schijnvertoning was.
In 1543 verscheen De revolutionibus van de Poolse astronoom Nicolaus Copernicus. In dit boek ontwikkelde hij een radicale nieuwe visie op de inrichting van de kosmos door de zon – en niet de aarde – in het centrum van het heelal te plaatsen. Was Copernicus in zijn tijd een miskend genie, zoals algemeen wordt aangenomen? Nee, beweert de astronoom Owen Gingerich in Het boek dat niemand las. In de voetsporen van Nicolaus Copernicus (Ambo, euro 22,95).
Wetenschapsjournalist James Gleick schreef de biografie Isaac Newton (De Bezige Bij, euro 19,90). De grootmeester van de ratio was tegelijkertijd een enthousiast beoefenaar van de zwarte kunst van de alchemie.
James Shreeve volgde jarenlang Craig Venters speurtocht naar het menselijk genoom. Hij brengt verslag uit in De DNA-code gekraakt. Craig Venter en het geheim van het menselijk leven (Het Spectrum, euro 24,95).
De biofysicus Luca Turin stelde een theorie op van het reukvermogen. Chandler Burr portretteert hem in Pionier in het imperium van de geur. Parfum en de werking van het reukvermogen (De Arbeiderspers, euro, 23,95). Bijzonder: op de kaft van het boek is een geurtje aangebracht.
Aan het einde van de negentiende eeuw ontwikkelde de joodse oogarts Lejzer Zamenhof een nieuwe taal, het Esperanto. Na een paar jaar had hij een internationaal netwerk opgebouwd van sprekers van zijn taal. Marc van Oostendorp vertelt in Een wereldtaal (Atheneum, Polak & Van Gennep, euro 17,50) de geschiedenis van het Esperanto.
Bedrijf
In 1996 sloot Fokker de deuren. Achtereenvolgende kabinetten hadden in totaal meer dan 4,2 miljard gulden gespendeerd aan de nationale luchtvaartindustrie. Waarom? En waarom hield men daar na vijftig jaar mee op? Vragen die centraal staan in Uit de lucht gegegrepen. Fokker als Nederlandse droom, 1945-1996 (Boom, euro 19,50) door Marc Dierikx.
Vanaf de oprichting in 1873 tot heden verscheepte de vloot van de Holland Amerika Lijn miljoenen passagiers en een kleine miljard ton aan lading. Een beknopte geschiedenis van de rederij in Holland Amerika Lijn (Walburg Pers, euro 16,95) door Nico Guns.
Meer bedrijvigheid in: Op papier gesteld. De geschiedenis van de Nederlandse papier- en kartonindustrie in de twintigste eeuw (Boom, euro 35,00) door Bram Bouwens en De Nederlandsche Bank, 1848-1998. Van Amsterdamse kredietinstelling naar Europese stelselbank (Boom, euro 29,50) door Wim Vanthoor.
Amerika
De Amerikanen besluiten in november of ze verdergaan met Bush of met Kerry. Heel wat boeken over Amerika verschijnen vlak voor de presidentsverkiezingen. Samuel Huntington, auteur van het wereldberoemde Botsende beschavingen, schreef Wie zijn wij? Over de Amerikaanse identiteit (Ambo, euro 26,95). Hoe verenigd zijn de Verenigde Staten, vraagt hij zich af.
Wat Amerika met de wereld wil legt Walter Russel Mead uit in Amerika en de wereld. De Amerikaanse buitenlandse politiek in een wereld vol bedreigingen (Het Spectrum, euro 16,95).
Een inleiding in de Amerika-kunde biedt Frans Verhagens Bush is dom en 37 andere clichés over Amerika (Het Spectrum, euro 9,95).
Israël
Journalist, schrijver en zionistisch activist Theodor Herzl stierf honderd jaar geleden. Ter gelegenheid daarvan verscheen een nieuwe vertaling van zijn beroemde boek De Jodenstaat (Mets en Schilt, euro 19,00), het zionistisch manifest par excellence.
Journalist Sus van Elzen analyseert de oorlog tussen Israël en de Palestijnen in Zand erover. De ongrijpbare vrede van Israël en de Palestijnen (Atlas, euro 24,90).
Waarin ligt het eigene van de joodse geschiedenis? Waardoor is dit volk blijven voortbestaan ondanks de vaak zeer ongunstige omstandigheden? Daarover: Herleefde Tijd. Een Joodse geschiedenis (Acco, euro 30,00) door Klaas A.D. Smelik.
Reizen
In de zomer van 1908 maakte onderwijzer en volksliterator Cor Bruijn – hij schreef Sil de strandjutter en Keteltje – met zijn vrouw en acht leerlingen een voetreis van Laren naar Sneek. Hij deed er minutieus verslag van. Dit document is nu voor het eerst gepubliceerd onder de titel De Voetreis naar Sneek (Ad Donker, euro 15,90). Bruijn vertelt over musea, raapoliefabrieken, stoomtrams, gasbronnen, gevelstenen en kerken.
Gustave Flaubert reisde in 1849 met zijn vriend Maxime Du Camp door Egypte, Syrië, Libanon en Turkije. Hij schreef er Reis door de Oriënt (Atlas, euro 18,50) over. Genieten van cultuur en bouwkunst, maar ook bezoekjes aan de plaatselijke bordelen.
Frans van Dooren reist in Met Dante door Italië (Ambo, euro 19,95) in het voetspoor van Dante. Met een overzicht van alle Dante-vindplaatsen in het Italië van vandaag.
Imaginaire reizen in Handboek voor het hiernamaals. Reizen naar hemel en hel (L.J. Veen, euro 22,50) door Guido Derksen en Martin Mousch.
Verder…
Verscheen het erg leuke en zeer leerzame Bekende citaten uit het dagelijks taalgebruik (Sdu Uitgevers, euro 39,90) door Jaap Engelsman. Wat heeft Van Speyk allemaal gezegd voor hij de lucht in vloog?
Dit artikel is exclusief voor abonnees
