De recente uitspraak van de Haagse rechtbank in de affaire-Rawagede heeft veel aandacht getrokken in Indonesië. Nederland moet schadevergoeding betalen aan de weduwen van de slachtoffers van het bloedbad dat Nederlandse soldaten er op 9 december 1947 aanrichtten. Veel Indonesiërs hopen dat de uitspraak de deur openzet voor schadevergoedingen in andere mensenrechtenzaken tegen de voormalige kolonisator.
Vrijwel alle Indonesische tv-zenders besteedden aandacht aan het vonnis van 14 september jongstleden. Veel jonge Indonesiërs hebben de gruwelijke gebeurtenis in Rawagede nu pas leren kennen. Indonesië schonk de afgelopen jaren weinig aandacht aan de zaak, maar nu wordt er alom gespeculeerd over de mogelijkheid om nieuwe rechtszaken aan te spannen, waarin schadevergoeding kan worden geëist voor het leed dat Nederlandse troepen tijdens de dekolonisatieoorlog stichtten onder de Indonesische bevolking. Zo overwegen enkele inwoners van Zuid-Sulawesi de Nederlandse staat voor de rechter te slepen vanwege het ongeoorloofde geweld dat de officier Raymond Westerling en zijn Speciale Troepen daar gebruikten tegen burgers en krijgsgevangenen.
Maar de zaak-Rawagede kan ook gevolgen hebben voor de Indonesische staat. Mensenrechtenactivisten gebruiken de uitspraak van de Haagse rechtbank om de vele mensenrechtenschendingen in het onafhankelijke Indonesië aan de kaak te stellen. President Susilo Bambang Yudhoyono, zelf een gepensioneerde viersterrengeneraal, reageerde dan ook voorzichtig verheugd op het nieuws uit Den Haag.
De belangrijke Indonesische mensenrechtenorganisatie, Kontras, eist nu dat ook de mensenrechtenschendingen tijdens het Soeharto-regime onderzocht worden. Vooral de dood van honderdduizenden vermeende communisten in de periode 1965-1966 is nog steeds een taboe. Met zo’n historische bagage lijkt de Indonesische politiek er weinig voor te voelen om de beerput van mensenrechtenschendingen op de archipel in de laatste honderd jaar open te trekken.
Jan Lepeltak is correspondent in Jakarta.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
