Home Ramptoerisme

Ramptoerisme

  • Gepubliceerd op: 26 januari 2011
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Pieter Slöetjes
  • 1 minuut leestijd

Nederlanders zijn altijd gek geweest op reizen. In de zeventiende eeuw werden vanuit Holland zogenoemde ‘divertissante somertogjes’ georganiseerd. Noorderlingen brachten graag een bezoek aan de Zuidelijke Nederlanden en in het bijzonder aan Antwerpen, dat sinds de inname door de Spanjaarden in 1585 en de daaropvolgende sluiting van de Schelde door de Republiek een stad vol vergane glorie was geworden.

Het Tijdschrift voor Geschiedenis wijdt het laatste nummer van 2010 in zijn geheel aan de Antwerpse identiteit en vijf eeuwen Nederlands-Vlaams discours rond de sluiting van de Schelde. Gerrit Verhoeven, verbonden aan de Universiteit Antwerpen, behandelt in zijn artikel ‘Een zoet verval’ de Nederlandse ramptoeristen in de late zeventiende en vroege achttiende eeuw. Verhoeven vraagt zich af in hoeverre de Nederlanders die de aftakelende havenstad bezochten nog geïnteresseerd waren in haar historische bezienswaardigheden. Naast een uitgebreide hoeveelheid literatuur baseert hij zich op vroegmoderne reisgidsen en reisverhalen.

In vergelijking met de reisgidsen die uitgebreid berichtten over de teloorgang van Antwerpen als handelsmetropool, viel volgens Verhoeven de belangstelling van de Nederlandse reiziger voor het roemrijke verleden van de Scheldestad mager uit. Voor veel bezoekers waren Antwerpens historische monumenten een minder grote trekpleister dan (eigentijdse) barokke schilderijen, Franse concerten en trendy winkels.

Bovendien konden de plekken die verwezen naar het sinds 1585 ingetreden verval op een stuk meer aandacht rekenen dan plaatsen die getuigden van Antwerpse oude glorie. Een voorbeeld hiervan was de eens zo succesvolle beurs, waar nog slechts een handvol zakenlui rondliep. Een groter contrast met de beurs van Amsterdam, die in de regel gonsde van bedrijvigheid, was moeilijk denkbaar.
Verhoeven stelt dat Nederlandse burgers door de oude Antwerpse metropool te bezoeken de moderniteit vierden van hun eigen patria, of dat nu de Republiek, Holland of alleen Amsterdam was.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer
Adolf Hitler en Francisco Franco
Adolf Hitler en Francisco Franco
Beeldessay

Franco liet Hitler in de steek 

Ideologisch had de Spaanse dictator Francisco Franco veel raakvlakken met de fascisten in Duitsland en Italië. Toch koos hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt voor hen.   Het was geen geslaagde ontmoeting. Nazileider Adolf Hitler zou na afloop hebben gezegd dat hij liever een paar kiezen liet trekken dan nog een keer af te spreken...

Lees meer
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer