Polen gaat Litouwen helpen een herdenkingscentrum op te richten in Ponary. In deze plaats werden tijdens de Tweede Wereldoorlog 100.000 Polen en Joden omgebracht.
Het plan werd begin dit jaar geopperd door de Poolse president Komorowski tijdens zijn staatsbezoek aan Litouwen. Vervolgens heeft de Litouwse premier vertegenwoordigers uitgenodigd van een aantal internationale instellingen, zoals museum Auschwitz-Birkenau en Yad Vashem, die de regering in Vilnius adviseren hoe de massamoord het best kan worden herdacht.
De moorden in de bossen van Ponary zijn gepleegd tussen 1941 en 1944 door Duitse troepen en Litouwse collaborateurs. Zo’n 70.000 Joden, 20.000 etnische Polen en 8000 Sovjetsoldaten en Litouwers met communistische sympathieën werden omgebracht.
Voor de slachtoffers is nooit een monument opgericht. ‘De regering van Litouwen wil dit veranderen en de mensen informeren over wat er heeft plaatsgevonden op een manier die te vergelijken is met zoals wij dat in Auschwitz doen,’ zegt Piotr Cywinski, directeur van museum Auschwitz-Birkenau.
De deskundigen zijn echter van mening dat het geen zin heeft een herdenkingscentrum te creëren als er niet ook in het onderwijs in Litouwen aandacht aan de moorden wordt besteed. Vilnius zegt het advies ter harte te nemen. ‘Wij zullen dit jaar nog met een uitgewerkt en compleet voorstel komen hoe wij dit gaan aanpakken,’ aldus Rolandas Kvietkauskas, vertegenwoordiger van het ministerie van Cultuur.
De Unie van Polen in Litouwen reageert verheugd op de ontwikkelingen en spreekt van een doorbraak. ‘Tot op heden was de massamoord voor veel mensen in dit land een taboe,’ zegt secretaris Edward Trusiewicz. Polen en Litouwen hebben al jaren een problematische relatie. In en rondom Vilnius woont een Poolse minderheid van zo’n 200.000 zielen, die minder rechten hebben dan hun Litouwse landgenoten. Trusiewicz: ‘Ik hoop dat de regering van Litouwen woord houdt en dat er nu eerlijk over Ponary zal worden onderwezen. We moeten kennisnemen van de moeilijke gebeurtenissen uit het verleden, zodat we samen een gezonde toekomst tegemoet kunnen gaan.’
Elro van den Burg is correspondent in Warschau
Dit artikel is exclusief voor abonnees
