Wat zou er zijn gebeurd als Napoleon na de inname van Moskou in 1812 niet vijf weken zou hebben gewacht, maar zich direct had teruggetrokken? Daarover heeft de Franse oud-president Valéry Giscard d’Estaing (84) een roman geschreven: La victoire de la Grande Armée.
‘Uchronie’ noemen de Fransen het genre dat Gicard d’Estaing, of kortweg VGE, bedrijft. Hij schrijft alternatieve geschiedenis, waarin Waterloo, Elba en Sint-Helena de Franse keizer bespaard blijven.
Napoleon reed op 14 september 1812 Moskou binnen en trof een verlaten stad zonder voedselvoorraden. De Russen hadden de tactiek van de verschroeide aarde toegepast. Anders dan in de realiteit ziet de keizer in de roman van VGE direct in dat een verblijf in Moskou zinloos is en geeft hij bevel tot de terugtocht. Daarbij wint hij 34 kostbare dagen op de barre Russische winter, waardoor hij Rusland op tijd weet te verlaten. Op de terugweg sterven zijn soldaten niet van de honger en worden ze evenmin in de pan gehakt bij de Berezina, maar verslaat Napoleon de Russen nabij Vilnius.
Eenmaal terug in Frankrijk sluit Napoleon vrede en laat VGE hem de Verenigde Staten van Europa oprichten, waar onder Franse leiding weliswaar een Pax Gallica heerst, maar waar tegelijkertijd een liberale wind waait. Alleen de Britse Eilanden blijven Napoleon vijandig gezind; daarom bouwt hij met hulp van Spanje een vloot die twee keer zo groot is als die van de Engelsen.
Zelf besluit Napoleon afstand te doen van de troon om zich volledig op de vrede te richten. Zijn vredesdeclaratie laat hij ter goedkeuring lezen aan Goethe. ‘Op de kaft staat duidelijk dat het om een roman gaat,’ antwoordt VGE in Le Figaro op de vraag wat historici van zijn hypothese van vrijwillige afstand vinden. Hij wijst er wel op dat Napoleon ziek was en niet meer dezelfde persoon als in zijn hoogtijdagen.
Giscard d’Estaing, onder wiens voorzitterschap de Europese Grondwet tot stand kwam die diende als basis voor het Verdrag van Lissabon, baarde vorig jaar opzien met de publicatie van het boek La princesse et le président, waarin de amoureuze hoofdpersonen gelijkenis vertonen met hemzelf en de Britse prinses Diana.
Olivier van Beemen is correspondent in Parijs
Dit artikel is exclusief voor abonnees
