Er lijkt een vloek te rusten op de oprichting van musea voor nationale geschiedenis. Nadat eerder de Nederlandse plannen van tafel waren gegaan, heeft de Franse president François Hollande eind vorige maand besloten een soortgelijk project af te blazen.
Zijn socialistische partijgenoot en minister van Cultuur Aurélie Filipetti noemt niet alleen financiële argumenten (de bouw van het Maison de l’Histoire de France zou zeker 80 miljoen euro kosten), maar benadrukt dat er ook inhoudelijke overwegingen hebben meegespeeld. Vooral de ‘tijdsgalerij’ die had moeten verrijzen en waarin de Franse geschiedenis chronologisch zou worden tentoongesteld, riep onder historici kritiek op. Zij vreesden voor een gebrek aan nuance en het weglaten van zwarte bladzijden.
De initiatiefnemer van het museum, de vorige president Nicolas Sarkozy, had zelf aanleiding gegeven tot deze vrees. ‘We kennen onze geschiedenis alleen maar door de momenten waarop presidenten zich excuseren voor tragische periodes uit het verleden,’ zei hij in 2009. Het historische museum moest ervoor zorgen dat de Fransen trotser werden op hun geschiedenis. Critici zagen Sarkozy’s project niet los van het door hem gelanceerde grote debat over de nationale identiteit, dat volgens vriend en vijand uitliep op een flop en het rechts-extremistische Front National in de kaart speelde.
Het museumproject verliep van begin af aan moeizaam. Eerst was het lang zoeken naar een geschikte locatie. Toen uiteindelijk werd gekozen voor het pand van de nationale archieven in de centraal gelegen buurt Le Marais in Parijs, brak daar een langdurige personeelsstaking uit. Op de opiniepagina’s van kranten en tijdschriften verschenen bovendien geregeld verontwaardigde brieven van historici.
Net als in Nederland betekent de annulering van het bouwplan niet dat het hele project wordt gestaakt. Op een website leeft het idee voorlopig voort. Ook zullen negen bestaande musea nauwer samenwerken binnen een historisch netwerk.
Voor Sarkozy, die nog niet in het openbaar heeft gereageerd op de beslissing van zijn opvolger, betekent het einde van het museumproject een flinke tegenvaller. Het Franse nationaal historisch museum had een van zijn grands travaux moeten worden, zoals de Opéra de la Bastille en de piramide van het Louvre dat waren voor zijn illustere voorganger François Mitterrand. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in maart vroeg Hollande zich al retorisch af wat volgende generaties van Sarkozy zouden erven. Hij opperde zelf een antwoord: ‘Een controversieel historisch museum dat er nooit zou komen?’
Olivier van Beemen is correspondent in Parijs
Dit artikel is exclusief voor abonnees
