Op papier is het een kleine hervorming: Franse leerlingen met een bètapakket ¬– ‘Bac S’ oftewel baccalauréat scientifique – hoeven vanaf 2011 niet langer verplicht eindexamen te doen in histoire-géo: geschiedenis en aardrijkskunde. Ter compensatie krijgen ze meer verplichte lesuren geschiedenis in de voorlaatste klas en de mogelijkheid het vak in het eindexamenjaar alsnog als keuzevak te volgen. Voor leerlingen in ‘Bac L’ (letteren) of ‘Bac ES’ (economie en sociale wetenschappen) blijft geschiedenis verplicht in alle klassen.
Toch heeft de maatregel in Frankrijk tot grote ophef geleid. ‘Deze beslissing moet teruggedraaid worden,’ schreven vooraanstaande Franse historici, filosofen en politici in een petitie in Le Journal du Dimanche. ‘Ze getuigt van kortzichtig pragmatisme en is in tegenspraak met de doelen die het Franse onderwijs stelt op het gebied van intellectuele vorming, aanpassing aan de hedendaagse wereld en het kritisch vermogen van toekomstige staatsburgers.’
Tot de ondertekenaars behoren de historicus Jacques Le Goff, de filosoof Alain Finkielkraut en de socialistenleider Ségolène Royal. Zij wijzen erop dat historische kennis een vereiste is in het debat over de nationale identiteit, dat op dit moment in Frankrijk wordt gevoerd.
Onderzoeksdirecteur Jacques Sapir van de school voor sociale wetenschappen EHESS vraagt zich zelfs af of jonge Fransen zonder eindexamen geschiedenis op zak geen ‘tweederangsburgers’ worden, die er moeite mee zullen hebben actuele kwesties te volgen. Hij noemt de maatregel ‘demagogisch’ en vindt de regering ‘schizofreen’. Een petitie waartoe hij het initiatief nam kreeg steun van 25.000 mensen, vooral uit het onderwijs.
Anders dan het Nederlandse voortgezet onderwijs kent het Franse lycée in theorie geen niveauverschillen, maar slechts verschillende richtingen. In de praktijk geldt de exacte variant echter als de meest prestigieuze van de drie: een Bac S opent de deuren naar de Grandes Ecoles, de Franse elitescholen met strenge toelatingsexamens – ook voor leerlingen met ambities in de letteren, economie of sociale wetenschappen. De helft van de Franse leerlingen schrijft zich dan ook in voor Bac S. De letterenvariant geniet het minste prestige en trekt de minste leerlingen.
Met de hervorming hoopt de Franse regering het evenwicht tussen de drie richtingen terug te brengen. Scholieren die geen bètacarrière nastreven, moeten ontmoedigd worden zich in te schrijven voor de Bac S.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
