Home Nieuwsarchief van de zeventiende eeuw

Nieuwsarchief van de zeventiende eeuw

  • Gepubliceerd op: 22 juni 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annemarie Laven
  • 3 minuten leestijd

Nieuwsarchief van de 17de eeuw

door Annemarie Lavèn

‘Stokoude schuldeloze helft / Rampzalige Oldebarneveldt / Dit zwaart sloeg door uw hals den staat / Een diepe wonde in zijn raadt / Toen op het Haagse moortschavot / Uw dierbaar leven wierd geknot.’ Dit staat geschreven op het beulszwaard dat een einde gemaakt zou hebben aan het leven van Oldenbarnevelt. In de achttiende eeuw graveerde de graveur Frans Greenwood het gedichtje in het staal.

Het zwaard is samen met allerlei andere Oldenbarnevelt-objecten te vinden op de website Digitale Atlas Geschiedenis. De naam is nogal onaantrekkelijk, maar dat geldt niet voor de inhoud. De website is een samenwerking tussen het Rijksmuseum en het Nationaal Archief. Door hun krachten te bundelen hopen de twee instanties één ingang in de geschiedenis van de zeventiende eeuw te geven.
Vier periodes uit de zeventiende eeuw zijn uitgelicht en voorzien van een degelijke historische inleiding. De eerste is die van Van Oldenbarnevelt: 1618-1619. Dan volgt 1647–1648, waarin de Vrede van Münster centraal staat. Natuurlijk mag het rampjaar 1672 niet ontbreken en het vierde tijdvak is de roerige tijd rond 1695, als de Negenjarige Oorlog de Republiek verzwakt. Van elk van deze tijdvakken is een overzicht gemaakt van de meest belangrijke gebeurtenissen, met links naar de collecties.
De site maakt gebruik van vier soorten bronnen: pamfletten, penningen, historieprenten en objecten. Het is mogelijk om op allerlei trefwoorden te zoeken in één of alle vier de collecties. Tot voor kort moest de onderzoeker van het ene archief naar het volgende om dergelijke bronnen naast elkaar te kunnen leggen en te vergelijken. Doordat het Rijksmuseum en het Nationaal Archief flink aan het digitaliseren zijn geslagen, kunnen ze nu online naast elkaar bekeken worden. Behalve het gemak dat dit een professional biedt, is het bestuderen van een pamflet nu laagdrempeliger dan ooit. Elke liefhebber van de zeventiende-eeuwse geschiedenis kan aan de slag en een mooi vlotschrift te voorschijn toveren. De prenten en pamfletten zijn deels pagina voor pagina ingescand en van een goede beschrijving voorzien.
De inhoud van de site is van een indrukwekkende historische degelijkheid: helder en overzichtelijk. De samenstellers doen echter weinig moeite hun informatie leuk of aantrekkelijk te brengen. Dat moet de bezoeker zelf dus maar doen. En dat is niet moeilijk met een bericht als ‘Wreedheid van een stier’, over een stier die de Zaandammer Jacob Egh en zijn vrouw op de horens neemt. Zeker als het verhaal van de wreedaardige stier ook nog eens gedetailleerd verbeeld wordt op een levendige prent.
Deze site biedt de bezoeker inzage in het nieuwsarchief van de zeventiende eeuw. Hierdoor komt de historische context van de bekende zeventiende-eeuwse hoogtepunten tot leven. En om nog even naar Oldenbarnevelt terug te keren: juist de reacties van tijdgenoten op zijn gevangenneming en executie zijn boeiend. Want of het zwaard nu wel of niet authentiek is doet er eigenlijk niet zo veel toe. Belangrijker is de betekenis die het heeft gekregen. Het werd samen met ‘het stokje’ bijna als een reliek vereerd en is daardoor onlosmakelijk met de geschiedenis van Oldenbarnevelt verbonden.

www.digitaleatlasgeschiedenis.nl

Romeins kookboek
Liefhebbers van historisch tafelen kunnen hun hart ophalen. Deze website is vernoemd naar Apicius, de grondlegger van de gastronomie, en vertelt alles over Romeinse tafelmanieren en eetgewoontes. De culinaire geschiedenis wordt aangekleed met feiten en anekdotes en ook Romeinse keukengeheimen ontbreken niet. Het complete kookboek van Apicius staat vertaald online, met kooktips en recepten voor bijvoorbeeld kraanvogels, relmuizen en varkensuier.
www.apiciana.nl

Groninger Joden
Het Regionaal Historisch centrum Groningen heeft een aparte website gemaakt over de geschiedenis van de Groninger Joden. De site biedt een overzicht van Joodse gemeentes in de provincie. In de genealogische database kan gezocht worden op voornaam, patroniem en toenaam, en plaats van besnijdenis. Een uitgebreide literatuurlijst en diverse links naar relevante researchprojecten en genealogiesites helpen de bezoeker verder op weg.
www.jodeningroningen.nl

Nooitverwacht Nederland
De website Nooitverwacht Nederland, een initiatief van de toeristische sector, is bedoeld voor bezoekers van Nederland die van de gebaande paden af willen wijken. Ook voor de toerist in eigen land biedt hij een onuitputtelijke bron van tips. Men kan zoeken op locatie, cultuur & historie, op land & water en gastronomie & logeren. De resultaten zijn ook voor geschiedenisliefhebbers verrassend en inspirerend.
www.nooitverwachtnederland.nl

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom Trump zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
De Nationale Dodenherdenking in 2014
De Nationale Dodenherdenking in 2014
Recensie

Herdenking van de Tweede Wereldoorlog is al tachtig jaar gevoelig

In 2001 opende Chris van der Heijden zijn ophefmakende boek Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog met de even briljante als provocatieve zinnen: ‘Eerst was er de oorlog, daarna het verhaal van die oorlog. De oorlog was erg, maar het verhaal maakte de oorlog nog erger’. Deze zinnen schoten me te binnen, al lezend...

Lees meer
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Onderzoek

Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was

De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...

Lees meer
Pius IX latere leeftijd
Pius IX latere leeftijd
Interview

Zieke paus Franciscus herinnert aan een paus die de macht verloor, maar zielen won

De wankele gezondheid van paus Franciscus is al wekenlang wereldnieuws. Waarom? Historicus Jeroen Koch vertelt hoe Franciscus’ verre voorganger paus Pius IX er in de negentiende eeuw in slaagde om van het Vaticaan een symbolisch en mythisch instituut te maken, in een tijd waarin de paus juist zijn wereldlijke macht verloor. Jeroen Koch, die samen...

Lees meer