Home Met Leni Riefenstahl op de Mont Blanc

Met Leni Riefenstahl op de Mont Blanc

  • Gepubliceerd op: 5 juli 2011
  • Laatste update 18 apr 2023
  • Auteur:
    Hans Renders
  • 4 minuten leestijd

A. den Doolaard (pseudoniem van Bob Spoelstra 1901-1994) behoort tot het groepje schrijvers dat we in Nederland ‘de Vertellers’ zijn gaan noemen. Auteurs die tijdens het Interbellum romans schreven met een verhaal, een goed verteld verhaal met kop en staart. Met A.M. de Jong, Johan Fabricius, Herman de Man, Willy Corsari, Ben van Eysselsteijn, Max Dendermonde en Jan den Hartog had Den Doolaard gemeen dat hij met zijn boeken hoge oplagen haalde, met één been in de journalistiek stond en altijd neerbuigend door het literaire establishment behandeld werd.

Als Den Doolaard niet in de jaren dertig zijn literaire reputatie had verworven maar in onze tijd, zou hij wat de verkoop betreft hoge ogen hebben gegooid. Met een beetje goede wil zou je zelfs kunnen zeggen dat al die ‘literaire non-fictie-auteurs’ die nu zo populair zijn met hun reportageachtige bestsellers schatplichtig zijn aan Den Doolaard.

Uit de biografie die Hans Olink onlangs publiceerde blijkt dat Den Doolaard er moeite mee had dat critici hem te veel een journalist vonden en zijn romans een tekort aan psychologische diepgang verweten. Hij was meer een doener dan een denker. En bovendien cultiveerde hij die houding. Zijn leven lang afficheerde hij zich als de Nederlandse Hemingway die opstond tegen onrecht en vooral als reisjournalist het avontuur opzocht.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Dat avontuur begon al toen hij als klerk op het kantoor van de Bataafsche Petroleum Maatschappij experimenteerde met allerlei soorten alcoholica, om te kijken of zijn korte verhalen en gedichten die hij voor het personeelsblad schreef daar beter van werden. Nee dus. In 1928 nam hij ontslag en vertrok naar Frankrijk om een ‘sportroman’ te schrijven.

Leven wilde Den Doolaard, en in zijn boeken deed hij daar verslag van. Het was de tijd van het vitalisme en geen van zijn generatiegenoten bracht die levenshouding krachtiger in praktijk dan Den Doolaard. Hij won liever de Elfstedentocht dan dat hij een goede recensie van zijn debuutdichtbundel ambieerde en als hij mocht kiezen tussen een avond met een mooie vrouw of een gedicht, dan was de keuze ook niet moeilijk.

Het leven van Den Doolaard is voor een biograaf een mooie kluif. Als Den Doolaard een berg beklimt is dat meteen de Mont Blanc en als hij daar een jonge vrouw tegenkomt (in zijn slaapzak), dan is dat niemand minder dan Leni Riefenstahl (cynici noemden Hitlers favoriete filmregisseuse de rijksgletsjerspleet).

Even later trouwde Den Doolaard met de Franse Daisy Roulôt. Met haar begon het avontuur pas echt. Tijdens hun reizen door de Balkan raakte ze steeds meer verveeld toen Den Doolaard aan zijn boeken De herberg met het hoefijzer en Oriënt-Express zat te schrijven. Op een dag betrapte hij Daisy met een minnaar. Den Doolaard droeg behalve een perskaart van het Algemeen Handelsblad en Het Volk ook altijd twee revolvers bij zich (een Mauser en een Colt), en schoot ‘per ongeluk’ op zijn rivaal, die een paar dagen later overleed. Hij kwam ermee weg. Maar het huwelijk duurde niet lang.

Olink weet aannemelijk te maken dat het misschien toch geen ongeluk was. In Den Doolaards roman Samen is twee keer alleen uit 1976 wordt die visie min of meer bevestigd. Ook de eerwraak die in De herberg met het hoefijzer wordt beschreven krijgt hiermee een autobiografisch tintje.

Olink schrijft een zeer goed hoofdstuk over Den Doolaards bemoeienis, samen met Loe de Jong, met Radio Oranje. Olink maakt duidelijk dat Den Doolaard een prominente rol speelde als presentator in Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog, en hoe hij zich opstelde in het politieke-krachtenveld in de kring rond koningin Wilhelmina. Na de oorlog woonde Den Doolaard een tijdje in Amerika, was actief bestuurslid van de PEN en polemiseerde met Loe Jong over zijn Koninkrijk. Ook kapittelde hij minister Van den Broek van Buitenlandse Zaken dat die te afwachtend was ten aanzien van Milosevic en Joegoslavië.

De biografie van Olink voegt zich in de traditie van de Vertellers: een verhaal met een kop en een staart, goed geschreven, misschien wat al te zwaar leunend op de sterke verhalen die Den Doolaard zelf zo graag vertelde.

Hans Olink

Dronken van het leven. Den Doolaard, zwerver, schrijver, journalist

431 p. Atlas, € 39,95

bestellen