Home Media maakten van Brunswijk held

Media maakten van Brunswijk held

  • Gepubliceerd op: 27 september 2011
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 3 minuten leestijd

Dat de eerste klap een daalder waard is, is op tal van terreinen waarneembaar. In de communicatiewetenschap heet dit framing. Een frame is een (meestal niet expliciet geformuleerd) interpretatiekader dat vertelt welke waarden er bij een bepaalde kwestie in het geding zijn. Het gaat om sleutelwoorden of beelden die een hele reeks betekenissen oproepen.


Hiermee worden de good guys onderscheiden van de bad guys, daders en slachtoffers aangeduid, historische analogieën geactiveerd, oorzaak en gevolg gesuggereerd, en wordt duidelijk gemaakt welke partij verantwoordelijk is voor een bepaalde (wan)daad. Wilders’ veelvuldig gebruik van het begrip ‘islamisering’ is een goed voorbeeld van een succesvol frame.

Dat bij framing de relatie met de werkelijkheid vaak flinterdun is, en dat de media bij dit proces een grote rol spelen, wordt duidelijk uit het artikel ‘The making of Ronnie Brunswijk in Nederlandse media’ van Ellen de Vries. Het staat in Oso, het wetenschappelijk tijdschrift dat gericht is op de bestudering van Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen.

In 1986 brak in Suriname de Binnenlandse Oorlog uit, die tot 1992 zou duren en waarin gewapende groepen onder leiding van Ronnie Brunswijk vochten tegen het leger van Desi Bouterse. Juist in deze periode werd in Suriname weer een burgerlijk bestuur ingevoerd, iets wat door de verschillende in Nederland verblijvende verzetsorganisaties met groot wantrouwen werd gadegeslagen, aangezien Bouterse legerleider bleef.

Brunswijk had kort na de staatsgreep van 1980 als zeventienjarige dienst genomen in het leger en maakte deel uit van de lijfwacht van Bouterse. Om onduidelijke redenen werd hij in 1984 uit het leger gegooid, waarna hij door middel van bankovervallen in zijn onderhoud voorzag.

Op 1 mei 1986 verscheen in De Telegraaf een artikel van Arnold Burlage, onder de kop: ‘“Robin Hood” voert met succes acties tegen Bouterse.’ Volgens de journalist gebruikte Brunswijk geen geweld en verdeelde hij de buit onder de armen. Terwijl de Surinaamse pers over de motieven van Brunswijk en zijn mannen in het duister tastte, wist de krant van wakker Nederland precies wat hun doel was: het verdrijven van dictator Bouterse en herstel van de democratie.

Een deel van het in ballingschap verblijvende Surinaamse verzet omarmde de nieuwe ‘volksheld’ en schilderde de bankrover af als een ‘idealist’. Andere Nederlandse journalisten van het weinig reflectieve type als Pieter Storms en Arnold Karskens doken gretig op dit nieuwe verhaal en vielen in katzwijm voor de charismatische bosneger en diens mythische ‘junglecommando’. Het was Storms die de nieuwbakken vrijheidsstrijder in contact bracht met de Surinaamse verzetsorganisaties.

De Nederlandse media waren aanvankelijk pro-Brunswijk, en het duurde enige tijd voordat zij gingen uitzoeken hoe de lokale bevolking over de zwarte ‘Robin Hood’ dacht. Toen bleek volgens de Volkskrant dat hij werd gezien als ‘een misdadiger die wegens criminele activiteiten uit het leger is gezet en die zijn voormalige collega’s uit rancune bestrijdt’. Het frame bleef echter hardnekkig, en hoewel al snel duidelijk was dat Brunswijk een gewetenloze opportunist was, keek Karskens nog in 2009 vol nostalgie terug op de Binnenlandse Oorlog, die een duidelijke strijd van ‘de good guy tegen de bad guy’ geweest zou zijn.

Oso. Tijdschrift voor Surinamistiek en het Caraïbisch gebied
KITLV
April 2011, € 16,50

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom Trump zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
De Nationale Dodenherdenking in 2014
De Nationale Dodenherdenking in 2014
Recensie

Herdenking van de Tweede Wereldoorlog is al tachtig jaar gevoelig

In 2001 opende Chris van der Heijden zijn ophefmakende boek Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog met de even briljante als provocatieve zinnen: ‘Eerst was er de oorlog, daarna het verhaal van die oorlog. De oorlog was erg, maar het verhaal maakte de oorlog nog erger’. Deze zinnen schoten me te binnen, al lezend...

Lees meer
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Onderzoek

Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was

De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...

Lees meer
Pius IX latere leeftijd
Pius IX latere leeftijd
Interview

Zieke paus Franciscus herinnert aan een paus die de macht verloor, maar zielen won

De wankele gezondheid van paus Franciscus is al wekenlang wereldnieuws. Waarom? Historicus Jeroen Koch vertelt hoe Franciscus’ verre voorganger paus Pius IX er in de negentiende eeuw in slaagde om van het Vaticaan een symbolisch en mythisch instituut te maken, in een tijd waarin de paus juist zijn wereldlijke macht verloor. Jeroen Koch, die samen...

Lees meer