Indonesië is in de greep van een oud mysterie rond onafhankelijkheidsstrijder Tan Malaka. Het lichaam van deze Indonesische Che Guevara werd officieel nooit teruggevonden. Maar daar is nu, zestig jaar na zijn dood, verandering in gekomen. Op 12 september jongstleden werd in het dorpje Selopanggung in Oost-Java een lichaam opgegraven. Botresten werden overgevlogen naar Jakarta. Daar is het DNA vergeleken met dat van Tan Malaka’s nicht Ida Munir.
Twee maanden lang bleef het resultaat van het onderzoek onbekend. Op de jaarlijkse Heldendag op 10 november werd eindelijk de uitslag geopenbaard. Negen van de veertien DNA-kenmerken kwamen overeen. Hiermee lijkt eindelijk het mysterie rond Malaka’s dood te zijn opgelost.
De in 1896 in West-Sumatra geboren Tan Malaka sleet een groot deel van zijn leven in Nederland. Hij vertrok in 1913 naar Haarlem, waar hij tot 1919 studeerde aan de Rijkskweekschool. In Europa ontwikkelde Malaka het besef dat Indië middels een revolutie onafhankelijk moest worden.
Na zijn terugkeer in Indië werd Malaka actief in vakbonden en de communistische partij PKI. In 1922 was voor het koloniale bestuur de maat vol. De recalcitrante Malaka werd naar Nederland verbannen. In Nederland stond hij als derde op de kieslijst van de Communistische Partij Holland (CPH) voor de verkiezingen van de Staten-Generaal van Nederlands-Indië. Hij was de eerste inlander die zich verkiesbaar stelde, maar won geen zetel.
Malaka bleef een doorn in het oog van de Nederlanders en verbleef jarenlang in ballingschap in China en op de Filippijnen. Na de Tweede Wereldoorlog raakte hij ook in onmin met die andere volksheld: Soekarno. Met zijn Persatuan Perjuangan (Vereniging van Strijd) keurde de revolutionair Malaka elke vorm van onderhandeling met Nederland af.
Als eerste president van Indonesië liet Soekarno Malaka in 1946 gevangenzetten. Na zijn vrijlating in 1948 mislukte Malaka’s terugkeer in de Indonesische politiek. Te midden van de chaos van de Politionele Acties liep Tan Malaka op 21 februari een Indonesisch legerkamp in Oost-Java binnen. Soldaten executeerden hem en begroeven hem in een bos.
Zijn communistische sympathieën maakten Tan Malaka tijdens het Soeharto-regime tot een vergeten held. Nog steeds is hij in sommige kringen omstreden. Malaka’s nabestaanden willen nu een monument voor hem oprichten.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
