Home Lezersforum: ‘Politici hebben een kort geheugen’

Lezersforum: ‘Politici hebben een kort geheugen’

  • Gepubliceerd op: 02 jul 2012
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bas Kromhout

‘Wie zijn geschiedenis niet kent, is gedoemd haar te herhalen.’ Met dit citaat van schrijver-filosoof George Santayana (1863-1952) betuigt E.R. van Dooren haar instemming met de stelling van deze maand, die luidt: ‘Onze politici zouden meer historisch besef moeten hebben.’ Maar liefst 80 procent is het hiermee eens. ‘Willen de dames en heren politici problemen in de samenleving beter leren interpreteren, dan is kennis van het verleden noodzakelijk,’ zo verwoordt Van Dooren het meerderheidsstandpunt.

De 12 procent die de stelling niet onderschrijft, ontkent niet dat het historisch besef onder politici laag is, maar vindt dit van weinig gewicht. ‘Een toekomstvisie is belangrijker,’ stelt Fred Westen. ‘Meer verstand van economie lijkt me van meer belang,’ schrijft J.J. Winius. Verder vreest G.A.J. Driesen dat een groter besef van het verleden tot ongelukken leidt. ‘Hitler had ontegenzeggelijk historisch besef.’

Volgens Y. van Lanen heeft ‘leren van het verleden nooit gewerkt’. Maar daar denkt A. Molier helemaal anders over: ‘Uit geschiedenis zijn altijd lessen te trekken,’ schrijft hij. Verschillende respondenten zien historisch besef als een probaat middel tegen de waan van de dag, waar politici zich te veel mee zouden bezighouden. ‘Mediavolgers met een zeer kort geheugen,’ noemt A.B. van Hemert hen. H.W. de Nie schrijft: ‘Als je echt langetermijnpolitiek wilt bedrijven, moet je de vergelijkbare gebeurtenissen en hun verstrekkende gevolgen uit het verleden kennen en bestudeerd hebben.’

Meer historisch besef zou er volgens Karel van der Weert bovendien toe leiden dat politici de ‘betrekkelijkheid van de eigen belangrijkheid’ inzagen. Ook G. van Schie denkt dat als politici vaker achterom zouden kijken, dit ‘hun zou leren meer te relativeren’.

Welke politieke lessen het verleden te bieden heeft, daarover circuleren verschillende meningen. Volgens H.T.A.M. Luijten leren de jaren dertig dat ‘rigide besparingen de economie om zeep helpen’. P. Vennekens concludeert dat de politiek niets heeft geleerd van de Amerikaanse drooglegging in de jaren twintig, door marihuanabeleid aan steeds strenge restricties te onderwerpen.

Sommige lessen lijken zelfs tegengesteld aan elkaar. Volgens Ton Kelder leert ‘de ontstaansgeschiedenis van de Europese Unie’ dat supranationale eenwording nodig was om oorlogen en dictaturen uit te bannen. Maar Olav ten Broek denkt juist dat als politici hadden geleerd van het verleden, de euro er nooit was gekomen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer