‘Europese samenwerking heeft gezorgd voor gemeenschappelijke belangen. Anders zouden de verschillende landsbelangen domineren, en dat was zeker een of meer keren uitgelopen op gewapende conflicten.’ Dit schrijft J.M. Robat, een van de 125 lezers die hebben gereageerd op de stelling van deze maand: ‘Zonder Europese samenwerking was Europa geteisterd door nieuwe oorlogen.’ Hiermee is 56 procent van respondenten het eens en 30 procent oneens.
Hoe begon de Europese samenwerking ook alweer? In 1951 besloten Frankrijk en West-Duitsland hun kolen- en staalvoorraden onder supranationaal beheer te stellen. Een verstandig besluit, vindt A. Timmermans. ‘Hierdoor veranderde de oude vijandschap tussen Frankrijk en Duitsland in een noodzaak tot samenwerken. Andere landen werden hierin meegezogen.’ Volgens J. de Geus zijn daardoor ‘talrijke conflicten voorkomen’. H. Lavrijsen twijfelt echter of dat zo zal blijven: ‘Frankrijk en Duitsland zullen eeuwig vijanden blijven. Ooit gaat het weer helemaal fout tussen die twee landen.’
Sommige respondenten kijken naar het voormalige Oostblok, dat zonder samenwerking een nog grotere bedreiging zou zijn geweest voor West-Europa. ‘Dan was er geen blok geweest tegen het communisme en waren de individuele landen kwetsbaar voor Sovjetagressie,’ schrijft M. Dingjan. Anderen daarentegen noemen de bescherming tegen het Oostblok geen verdienste van Europa, maar van Amerika en de NAVO. ‘De Atlantische coalitie heeft Europa behoed voor oorlog. Niet de slappe Europese Gemeenschap,’ aldus J.B. Christiaanse.
Annelie van Dijk wijst erop dat de Europese samenwerking niet heeft voorkomen dat in de jaren negentig oorlogen uitbraken in Joegoslavië. Marlies Schmitz brengt daartegen in dat zonder EU ‘de oorlog op de Balkan misschien wel veel groter was geweest’. Ook F.J. de Zee vermoedt dat de Balkan-oorlog dan, net als in 1914, ‘een olievlek in Europa teweeg zou hebben gebracht’.
De forumdeelnemers zijn ook verdeeld over de natuurlijke vredelievendheid van de Europeanen. A.A. Bakker ziet ‘de afgelopen vijftig jaar geen redenen waarom landen binnen Europa elkaar hadden kunnen bevechten’. Volgens G.J. Dekker waren ‘de wonden van de Tweede Wereldoorlog voldoende om ieder weldenkend mens tot inzicht te laten komen’. F.G. Jansen weet dat zo net nog niet. ‘Het verleden leert dat nationalisme steeds tot oorlog heeft geleid,’ schrijft hij.
En volgens H.W. de Nie hebben Europeanen weinig geleerd. ‘Zie de grimmige taal die over Griekenland en Italië wordt gebezigd, en je weet dat een generatie die geen oorlog heeft meegemaakt denkt dat je met geweld wel even iets kunt oplossen.’
‘ZONDER EUROPESE SAMENWERKING WAS EUROPA GETEISTERD DOOR NIEUWE OORLOGEN’
EENS 56%
ONEENS 30%
GEEN MENING 14%
DE STELLING VAN VOLGENDE MAAND:
‘HET IS TERECHT DAT NEDERLAND VAN DE RECHTER SCHADEVERGOEDING MOET BETALEN AAN DE NABESTAANDEN VAN RAWAGEDE’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
