Nergens anders ter wereld kun je op televisie een openbare discussie zien over de moderne croissant, ligt vandaag de krant van morgen al in de kiosk, of zijn zoveel mensen bijgelovig als in Parijs, getuige de pagina’s advertenties van helderzienden. Ieder zijn eigen Parijs, ook voor de Engelse literatuurwetenschapper Andrew Hussey. Hij schreef een vuistdik boek over ‘de verborgen geschiedenis’ van zijn geliefde stad.
Kwistig strooien met oordelen en stoere bijvoeglijke naamwoorden moet helaas maskeren dat er weinig origineels in deze verborgen geschiedenis zit. Bovendien heeft Hussey zijn literatuur slordig gelezen. Sprekend over de oude naam ‘Lutetia’ voor Parijs, noemt de auteur het luxehotel Lutetia, en schrijft dat dit tijdens de Tweede Wereldoorlog een ‘collaborateursnest’ was. In werkelijkheid zat er een Dienststelle van de Duitse Abwehr.
Bij vlagen lukt het hem echter wel een boeiend verhaal te vertellen. Als hij beschrijft hoe zichtbaar Napoleons stempel op Parijs nog is – de Pont d’Austerlitz, de Rue de Rivoli en natuurlijk de Arc de Triomphe zijn in zijn opdracht gebouwd. En als hij leuke weetjes oplepelt: de kozakken die in 1814 orde op zaken kwamen stellen, zochten eenvoudige restaurants op waar men een bistrot – Russisch voor ‘snelle hap’ – kon eten. De goede restaurants ontstonden er omdat de chef-koks van de aristocratie na de Revolutie maar voor zichzelf begonnen.
Kleine kerkhoven in Parijs werden aan het begin van de negentiende eeuw geruimd. De beenderen kregen een plaats in de groeve onder Denfert-Rochereau – nog steeds te bezichtigen. Volgens Hussey om te verhinderen dat de ondergrondse gangen gebruikt werden als schuilplaats voor revolutionairen. En metrostation Jacques Bonsergent is vernoemd naar de jonge student die in 1940 geëxecuteerd werd na een dronkenmansruzie met een Duitse soldaat.
Vanaf 1853 begon Georges-Eugène Haussmann met een stadsvernieuwing zonder weerga. Zeventien jaar lang was Parijs een grote bouwput. ‘De Attila uit de Elzas’ legde de grote boulevards aan en de eerste openbare parken, zoals het nog steeds wonderlijk mooie Parc des Buttes-Chaumont. Omdat de betonnen bankjes in het park – in de vorm van takken – nog steeds comfortabel zitten, is het er goed toeven met dit boek. Maar voor een serieuze studie over Parijs kan de lezer beter elders terecht.
Hans Renders is hoogleraar Geschiedenis en Theorie van de biografie in Groningen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
