Home Lessen uit het verleden: Nauwkeurig bombarderen onmogelijk

Lessen uit het verleden: Nauwkeurig bombarderen onmogelijk

  • Gepubliceerd op: 23 april 2012
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bas Kromhout
  • 2 minuten leestijd

Volgens militair historicus Christ Klep is het risico op ongelukken bij bombardementen groot. Na honderd jaar militaire luchtvaart is ‘schoon’ bombarderen nog altijd een illusie, zegt hij.

‘Het luchtwapen heeft sinds zijn ontstaan een imago van reinheid en technologische finesse. Terwijl de infanterist ploetert op de grond, vliegen de “ridders van de lucht” hoog boven het slagveld en werpen met dodelijke precisie hun bommen af. Dat beeld was nooit reëel en is het nog steeds niet.

Tot en met de Tweede Wereldoorlog konden vliegtuigen alleen “domme bommen” afwerpen, waarbij je maar het geluk moest hebben dat de wind ze de goede kant op blies. In de jaren vijftig kwamen er geleide wapens, zoals raketten. Sindsdien is de techniek in essentie niet veranderd. Sterker nog: de Amerikaanse B52-bommenwerper is na zestig jaar nog steeds in gebruik. Ze zijn wel iets nauwkeuriger dan tijdens de Vietnamoorlog, maar een wezenlijk verschil is er niet.

Tijdens de Eerste Golfoorlog in 1990 werd het beeld van de schone luchtoorlog nog eens bevestigd door Amerikaanse videobeelden van bunkers die van grote hoogte werden vernietigd. Er bestonden ook beelden die dichter bij de grond vanuit helikopters waren gemaakt, en waarop je slachtoffers zag omvallen. Die liet het Pentagon liever niet zien.

De moderne luchtmacht werkt nog steeds met domme bommen, zij het dat die zijn voorzien van besturingsmechanismen. Soms wordt gebruik gemaakt van video, soms van laser – maar dat laatste is erg duur. Ook experimenteert men tegenwoordig met DNA-specifieke systemen, zodat de tegenstander nooit zou kunnen ontsnappen aan de bom die hem achtervolgt. Maar dat is voorlopig science fiction. De komende dertig, veertig jaar moeten we het doen met de huidige gebrekkige techniek.

Hieraan kleven twee problemen. Ten eerste is er weinig tijd om een doel te identificeren, te markeren en vervolgens te bombarderen. Ten tweede zit er een vertraging van twintig, dertig seconden tussen het moment van afwerpen en de inslag. In de tussentijd kan de situatie zich wijzigen. En de verwoesting die een vliegtuigbom aanricht is enorm.

Om burgerslachtoffers te voorkomen moet een piloot strakke procedures vol dubbele en driedubbele controles volgen. Maar die werken vaak niet. In 2010 lekten via Wikileaks beelden uit waarop te zien was hoe Amerikaanse Apache-piloten in Irak mannen met camera’s aanzagen voor Talibanstrijders. De piloot smeekte zijn commandant bijna om te mogen schieten. Het resultaat was dat journalisten en burgers werden geraakt.

Je moet dus goed nadenken voordat je besluit het luchtwapen in te zetten, zoals de Nederlandse regering in 2012 deed in Somalië. . Regering en media spraken ten onrechte van “piratennesten”. Alles wat piraten nodig hebben zijn een bootje, radio, brandstof en wapens. Ze opereren vanuit gewone havenplaatsen, waar ook vissersboten liggen en waar de bevolking hen steunt. Als je daar gaat bombarderen is er een aanzienlijke kans op burgerslachtoffers.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer