Home Komt syfilis toch uit Europa?

Komt syfilis toch uit Europa?

  • Gepubliceerd op: 24 september 2020
  • Laatste update 22 nov 2024
  • 2 minuten leestijd
Komt syfilis toch uit Europa?

Syfilis werd door Columbus uit Amerika meegebracht, zo is vaak beweerd. Maar onderzoek doet vermoeden dat de ziekte in Europa zelf is ontstaan.

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1,99. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Sinds syfilis in 1495 om zich heen greep in Napels, debatteren Europeanen over de vraag waar de ziekte vandaan kwam. Aanvankelijk beweerden vooral Italianen dat de geslachtsziekte was geïmporteerd door Franse soldaten, die indertijd Italië binnenvielen. Later werden andere theorieën populairder: syfilis was op schepen van Columbus meegekomen uit de Nieuwe Wereld, of de soa heerste al langer in Europa, maar was tot dan toe op één hoop gegooid met andere ziektes.

Over de laatste twee hypotheses werden kenners het de afgelopen decennia niet eens. Aanhangers van de ‘Europese’ theorie wezen op botten met kenmerken van syfilis, die zouden dateren van voor Columbus’ aankomst in Amerika in 1492. Tegenstanders van deze theorie betwistten de ouderdom van de onderzochte skeletten.

In het tijdschrift Current Biology maakten wetenschappers bekend dat zij DNA van de bacterie die syfilis veroorzaakt hebben gevonden in Europese botten van mensen die mogelijk vóór Columbus leefden. Helemaal zeker is de datering niet, maar de onderzoekers hebben nog een troef: ze vonden veel genetische variatie in de bacteriën. Dat maakt het aannemelijk dat de ziekteverwekkers al een tijd – dus ruim voor Columbus – in Europa waren en muteerden. Helemaal waterdicht is ook deze redenering niet: wellicht brachten Columbus en zijn mannen al veel verschillende soorten bacteriën mee.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10-2020

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Syfilis werd door Columbus uit Amerika meegebracht, zo is vaak beweerd. Maar onderzoek doet vermoeden dat de ziekte in Europa zelf is ontstaan. Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

Syfilis werd door Columbus uit Amerika meegebracht, zo is vaak beweerd. Maar onderzoek doet vermoeden dat de ziekte in Europa zelf is ontstaan. Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Syfilis werd door Columbus uit Amerika meegebracht, zo is vaak beweerd. Maar onderzoek doet vermoeden dat de ziekte in Europa zelf is ontstaan. Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Syfilis werd door Columbus uit Amerika meegebracht, zo is vaak beweerd. Maar onderzoek doet vermoeden dat de ziekte in Europa zelf is ontstaan. Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U...

Lees meer