Home Kleine slavernijmonumenten

Kleine slavernijmonumenten

  • Gepubliceerd op: 13 dec 2018
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Guido van Hengel
Kleine slavernijmonumenten

In Utrecht zijn markeringen in de bestrating aangebracht die verwijzen naar het Nederlandse slavernijverleden.  

Het gaat om metalen pinnen van tien centimeter doorsnee waarop een zogeheten ‘spiegelretourschip’ is afgebeeld. Het is een initiatief van de werkgroep ‘Mapping Slavery’, een samenwerking van onder andere de Vrije Universiteit, Ninsee en Kosmopolis. Projectleider Nancy Jouwe legt uit: ‘Als beeld op de pinnen is gekozen voor het schip, omdat daarmee de connectie tussen Europa, Afrika, Azië en de Amerika’s wordt gelegd. Met deze schepen reisden meer dan een miljoen Europeanen naar de koloniën. Maar er werden ook koloniale “producten”, inclusief mensen, mee vervoerd.’

De markeringen doen denken aan de al langer bestaande Duitse ‘struikelstenen’, die verwijzen naar plaatsen waar Joden, Roma en Sinti zijn gedeporteerd. Deze stenen zijn inmiddels ook in Nederland te vinden. Het grote verschil met de van oorsprong Duitse struikelstenen is dat de markeringen in Utrecht niet verwijzen naar slachtoffers, maar ook naar daders, naar historische gebeurtenissen en naar objecten.

Zo wordt de kritiek omzeild die die de Duitse Stolpersteine trof in de jaren negentig. Voor Roma en Sinti, maar ook voor veel Joden, was het ontoelaatbaar dat voorbijgangers op de namen van de overledenen stapten. Jouwe: ‘De Stolpersteine in Duitsland zijn inderdaad een inspiratiebron geweest, maar onze aanpak is anders. In Mapping Slavery kiezen we voor een “multi-actor”-perspectief en niet voor namen van afzonderlijke personen.’ De organisatie wil werken aan ‘postkoloniale interventies’ in de publieke ruimte die de Nederlandse koloniale geschiedenis ‘kritisch adresseren’.

Op de markeringen staat een verwijzing naar de website mappingslavery.nl. Al klikkend komt de bezoeker uit bij herinneringsplekken. In bijna twintig steden is de slavernij al ‘in kaart gebracht’, van voormalige huizen van plantagehouders tot resten van Surinaams erfgoed.

Verder zijn er een educatief programma en een tweetalige gids over ‘Dutch New York Histories’ ontwikkeld. En er wordt gewerkt aan meer. Jouwe: ‘We brengen een vijfdelige podcastserie uit en begin 2019 komt er een landelijke gids uit met honderd locaties door heel Nederland die verwijzen naar het slavernijverleden.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Nieuws

Steden waren ongezond voor middeleeuwse boeren 

Toen het huidige Nederland vanaf de late Middeleeuwen verstedelijkte, nam het aantal mensen met luchtwegproblemen toe. Niet alleen in de stad, maar ook op het platteland. Dat blijkt uit het proefschrift The air we breathe, waarop Maia Casna onlangs in Leiden promoveerde. Casna onderzocht botten uit de periode 470-1850 op sporen van onder meer chronische...

Lees meer
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Interview

‘Activisten kochten zelf natuurgebieden om ze te beschermen’

Tussen 1930 en 1960 stagneerde de natuurbescherming in Nederland. Door verschillende crises en de Tweede Wereldoorlog was de Nederlandse natuur onderaan de politieke agenda beland. In Natuurbeschermers beschrijft natuurhistoricus Kristian Mennen activisten die zich niet uit het veld lieten slaan en aandacht bleven vragen voor de Nederlandse flora en fauna.  Wanneer kwam er aandacht voor...

Lees meer
Troepen van Hamas
Troepen van Hamas
Artikel

Israël financierde Hamas: de vijanden hadden elkaar nodig

Rechtse Israëlische politici en Hamas hebben elkaar groot gemaakt, schrijft journalist Maurice Blessing. Beide partijen hadden elkaar jarenlang nodig om aan de macht te blijven. Tot voor kort ondersteunden Israëlische regeringen Hamas daarom zelfs financieel. Toen Israël in 1967 de Westoever en Gazastrook veroverde, besloot het de Moslimbroederschap te steunen, een antikoloniale beweging die zich...

Lees meer
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Artikel

Syrië verwijst met hernieuwd symbool naar legendarische veldslag

Nu dictator Bashar al-Assad is verjaagd, presenteert Syrië een herontwerp van het nationale symbool: een gouden adelaar. Daarmee wil interim-president Ahmed al-Sharaa ‘een brug slaan tussen het verleden en de toekomst’. Met de adelaar verwijst hij naar een beroemde slag in 634 toen moslims de Byzantijnen versloegen en Damascus veroverden. Aan het begin van de...

Lees meer