Home Juichende WA-mannen

Juichende WA-mannen

  • Gepubliceerd op: 23 juni 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maria van Haperen
  • 2 minuten leestijd

In de reeks ‘Ons Koninkrijk en de Tweede Wereldoorlog’ van het NIOD is een derde deel verschenen: De Nationaal Socialistische Beweging 1931-1945. Ruim viereneenhalf uur beeld- en geluidsfragmenten, waarop niet alleen voorman Mussert te zien is, maar ook een groeiende schare van aanhangers in steeds variërende opstellingen. Van een paar min of meer ordelijk marcherende WA-mannen in uniform naar grootschalige bijeenkomsten met juichende en jubelende veelal mannelijke partijleden en privéopnames van NSB-leider Mussert die naar Nederlands-Indië vertrekt, uitgezwaaid door familie, vrienden en sympathisanten van de partij.

Op 14 december 2006 was het 75 jaar geleden dat de NSB, nog altijd synoniem met fout in de oorlog, in Utrecht werd opgericht. De partij heeft verwoede pogingen gedaan om haar imago in positieve zin richting de ‘nieuwe orde’ om te buigen. Vanaf haar oprichting overspoelde de partij Nederland met een niet aflatende stroom van affiches, brochures, krantjes en plakzegels. In navolging van de NSDAP maakte een eigen filmdienst ijverig opnames van vooraanstaande NSB’ers die overal in het land toespraken hielden.
Onder de gevleugelde slogan Hou Zee start de eerste DVD met een compilatie van amateurfilms uit de beginjaren. Mussert inspecteert in eigen persoon 33 mannen in zwart WA-uniform op de eerste Landdag in januari 1933, toegejuicht door zeshonderd aanhangers. Negen maanden later manifesteren zesduizend NSB’ers zich daar al grootser. Theatrale opnames van een trein die Utrecht Centraal binnen rolt, en blokken glimmende, strak in het gelid marcherende WA’ers worden gevolgd door beelden van Mussert die een defilé afneemt in de RAI, weer een half jaar later als al twaalfduizend aanhangers hem bejubelen.
Mussert herdenkt in het Groningse Wedde de Slag bij Heiligerlee uit 1568, roemt de graven Adolf en Lodewijk van Nassau en legt een krans om het nationalistische karakter van de NSB te beklemtonen. Ook driekwart eeuw na dato is dit soort veelal propagandistisch filmmateriaal fascinerend om naar te kijken.
De compilatie van nooit eerder vertoonde beelden is geen reconstructie van de geschiedenis van de NSB, maar een historisch beeldenbombardement. Drie dvd-schijfjes zitten in een fraaie doos, die wordt gecompleteerd door een begeleidend boekje waarin Hans Blom en René Kok de geschiedenis van de NSB in grote lijn uiteen zetten. Voorkomt dat de kijker op foute gedachten komt.

NSB. De Nationaal-Socialistische Beweging 1931-1945. Waanders Uitgevers, € 39,95

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer