Onder het motto ‘als het publiek niet naar de universiteit komt, dan brengen we de universiteit naar het publiek’ organiseert de Hebreeuwse universiteit van Jeruzalem in samenwerking met de Israëlische spoorwegen gratis geschiedenislezingen in de trein. Volgens initiatiefneemster Orit Sulitzeanu, pr-medewerkster van de universiteit, zit de Israëlische universitaire wereld in het slop.
De laatste jaren zijn de staatssubsidies op hoger onderwijs met 20 procent gekort en de daaropvolgende onderwijsstakingen, langere studieonderbrekingen voor studenten en de concurrentie van privé-instituten maakten de universiteiten er niet populairder op. ‘Het is belangrijk dat het publiek de strategische waarde ziet van de universiteit en academisch onderzoek,’ zegt Sulitzeanu.
Treinreizigers kunnen luisteren naar lezingen van twintig minuten door bekende professoren. Isaiah Gafni van de sectie Geschiedenis van het Joodse Volk aan de Hebrew University in Jeruzalem beet in december het spits af met een lezing over de Maccabeeërs. Deze leden van de familie van de Hasmoneeën kwamen in 167 v.Chr. in opstand tegen de Griekse overheerser Antiochus Epiphanes. Gelovige Joden lezen het verhaal over de Maccabeeërs tijdens het Chanoeka-feest uit hun heilige boek, de Tenach.
Aan een publiek van kantoorpersoneel, obers en studenten legde Gafni uit dat het verhaal zoals dat hun sinds de kleuterschool is verteld, gekleurd is en niet vertelt wat er werkelijk is gebeurd. ‘Het moderne zionisme gebruikte de Hasmoneeën als voorbeeld van activisme en politieke assertiviteit voor de moderne Israëlische staat,’ aldus Gafni. ‘Dat neemt absurde vormen aan, want zelfs sportclubs worden nu naar de Maccabeeërs genoemd.’
‘Het eerste boek van de Maccabeeërs fungeerde echter als propaganda voor de Hasmoneeën om hun hogepriesterschap, dynastie en overheersing van Israël te legitimeren. Er was ook veel kritiek, omdat de Joodse tradities werden verlaten en het priesterschap en de regering in dezelfde handen waren.’
Rector emeritus Hanoch Gutfreund van dezelfde universiteit zocht het enkele weken later in een pikanter onderwerp: de liefdesbrieven van Albert Einstein. Voor een geboeid publiek vertelde Gutfreund over Einsteins twee vrouwen en vele minnaressen. De wetenschapper schreef bijna dagelijks aan zijn tweede vrouw Elsa en haar dochter Margot, die de liefdesbrieven aan de universiteit schonk. Over de relativiteitstheorie was Einstein kort: ‘Binnenkort heb ik genoeg van die relativiteit. Zelfs zo’n onderwerp verliest zijn kracht als men er te veel mee bezig is.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
