Home JACQUES GANS. BIOGRAFIE

JACQUES GANS. BIOGRAFIE

  • Gepubliceerd op: 4 december 2002
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Huub Wijfjes
  • 2 minuten leestijd

Waarom zou iemand in godsnaam een biografie van Jacques Gans willen schrijven? Je vraagt het je onwillekeurig af, lezend in het boek van Willem Maas. Die is inderdaad zo gek geweest zich te verdiepen in het bizarre leven van de schrijver, journalist, avonturier, communist en notoire uitvreter Gans (1907-1972). Meer dan dat zelfs. Blijkens de literatuurlijst en de verwijzingen naar gesprekken met betrokkenen is Maas al heel lang met Gans bezig. Alle overgebleven brieven en briefjes heeft hij gezien, overgeschreven of uitgetrokken en vervolgens nogal onbeholpen in zijn tekst en nootjes verwerkt. Ook ploegde hij het volledige werk van Gans door: de enkele roman, de autobiografische bundels en de vele artikelen en stukjes voor kranten en tijdschriften, waaronder de meer dan vijfduizend columns voor De Telegraaf waarmee Gans zijn leven besloot.

        Prachtig allemaal, hoewel Maas duidelijk geen talentvol auteur is, en zeker geen historicus van het brede perspectief. Maar waarom? Gans heeft in het Amsterdamse literair-journalistieke kroegleven dan wel een reputatie opgebouwd waarin woorden als `kleurrijk’, `eigenzinnig’ en `onaangepast’ domineren. Zijn vechtpartijen en ruzies waren berucht, zijn drankzucht en parasitaire levensstijl nog meer, maar is dat een biografie waard?
        Gans’ literaire prestaties zijn niet om over naar huis te schrijven. Rond hem hing hooguit `de geur van literatuur’, schreef Kees Fens eens, en daarmee was hij nog erg vriendelijk. Zijn politieke Werdegang dan? Die voerde hem immers van verschillende soorten communisme in de jaren dertig, via toevallig heldendom in de oorlogsjaren en een uitvreterbestaan aan de rafelrand van het Amsterdamse literaire circuit in de naoorlogse jaren, naar de dagelijkse rabiaat rechtse praatjes voor het ochtendblad van wakker Nederland vanaf 1955.
        Leuk om te lezen, want te bizar voor woorden, maar Gans beïnvloedde niemand en had geen uitgesproken eigen stijl. Hij was een opportunist die met drinkgelagen de getapte jongen uit kon hangen in kroegen waar toevallig de spraakmakende gemeente kwam. Daarbuiten maakte hij eigenlijk alleen maar vijanden. Hij was een onaangenaam mens voor zijn directe familie en zijn denkbeelden vertonen weinig consistentie. `Ik ben als gerucht geboren en als gerucht zal ik ook uit dit leven vertrekken,’ zei hij eens. Dankzij Maas weten we nu uitvoerig waarom dat getuigt van grote zelfkennis.

Huub Wijfjes is als mediahistoricus verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer