Elke maand een selectie van historisch nieuws in de media. Deze keer: de spijtbetuiging aan Indonesië van minister Ben Bot en een verdwenen boek over de binnenlandse oorlog in Suriname.
‘Minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot zal op 17 augustus aanwezig zijn bij de viering van zestig jaar onafhankelijkheid van Indonesië in Jakarta.’ Met dit bericht openen op 26 julie alle kranten. ‘Een historisch stapje,’ zegt Indië-kenner Cees Fasseur in NRC Handelsblad, want nog nooit was een lid van de regering bij die festiviteiten. Nederland hanteert 27 december 1949 als de dag waarop afscheid werd genomen van de kolonie: toen werd de soevereiniteitsoverdracht ondertekend.
De toespraak van Bot in Jakarta is voorzichtig. Nederland, zegt Bot, bevond zich ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis’ en hij betuigt zijn ‘diepe spijt’ voor al het leed dat de Nederlanders de Indonesiërs hebben aangedaan door de grootscheepse militaire operaties – de zogenoemde politionele acties – die in 1947 begonnen. Geen excuses.
Interessant in dit kader is een artikel in NRC Handelsblad van Gert Oostindie en Henk Schulte Nordholt, directeur en medewerker van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde te Leiden. In 2007 en 2008 is de koloniale geschiedenis in Indië eindexamenstof voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. De stofomschrijving is schrikbarend. Centraal staan de Nederlanders en hun daden; de Indonesiërs zijn gereduceerd tot figuranten. ‘Kunnen wij onze scholieren werkelijk niets beters voorzetten dan een opgewarmde portie koloniaal navelstaren?’
‘Zeker veel reacties gehad?’ vragen we aan Oostindie. ‘Nee. Wel van de commissie-Van Oostrom, die momenteel een canon van de Nederlandse geschiedenis opstelt. Ze vonden dat we gelijk hadden. Van de opstellers van de stofomschrijving niets – maar ja, die waren op vakantie toen ons stuk verscheen. Ik ga ervan uit dat ze zich alsnog melden.’
Nog een kwestie over een voormalige kolonie in de media: tweehonderd exemplaren van het boek Suriname na de binnenlandse oorlog door Ellen de Vries, dat afgelopen zomer verscheen, zijn in Paramaribo spoorloos verdwenen, melden de kranten op 23 augustus. Het boek gaat over de slachtoffers van de strijd tussen legerleider Desi Bouterse en zijn voormalige lijfwacht Ronnie Brunswijk. Tussen 1986 en 1992 kwamen hierbij honderden mensen om het leven. Uitgever Maurits von Heijden tegen Het Parool: ‘Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die er baat bij hebben dat dit boek niet in de boekhandel komt.’
Zijn de boeken inmiddels boven water? Von Heijden: ‘De politie is er nog steeds naar op zoek. Maar inmiddels hebben we een nieuwe zending gestuurd en die ligt nu in de boekhandel.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
