Home Dossiers Tweede Wereldoorlog Hoe koloniaal is de holocaust?

Hoe koloniaal is de holocaust?

  • Gepubliceerd op: 28 sep 2022
  • Update 01 jun 2023
  • Auteur:
    Bas Kromhout
Hoe koloniaal is de holocaust?
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

In Duitsland woedt een Historikerstreit over de uniciteit van de Holocaust en de Duitse schuld. Mag je de moord op 6 miljoen Europese Joden vergelijken met koloniale misdaden?

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1,99. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

De Holocaust was een unieke misdaad in de geschiedenis. De erkenning van dit feit is al decennialang een van de fundamenten van de Duitse ‘verwerking’ van het verleden. Wie eraan morrelt, kan rekenen op tegengas.

Dit ervaren momenteel historici die de Holocaust verklaren vanuit de geschiedenis van het kolonialisme. Zij beschrijven Hitlers zucht naar Lebensraum in Oost-Europa als een koloniaal project, wijzen op de relatie tussen diens biologisch antisemitisme en koloniaal racisme, en zien een verband tussen koloniale genocides en de Endlösung.

De Hamburgse historicus Jürgen Zimmerer en zijn Amerikaanse collega Michael Rothberg hebben vorig jaar in Die Zeit opgeroepen om het taboe op het vergelijken van de Holocaust met andere genocides op te heffen. Volgens hen dient dat taboe om een debat over Duitslands koloniale verleden te verhinderen. De twee kregen steun van de Australische historicus Dirk Moses, die op internet kritiek uitte op de ‘hogepriesters’ van de Holocaust-herinnering, die hun zienswijze als een ‘catechismus’ zouden opleggen.

Elke week de historische duiding van het nieuws van nu in je postvak? Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Tegen deze kritiek verweren zich andere historici in een bundel die begin dit jaar is verschenen. Norbert Frei, hoogleraar in Jena, schrijft dat historici die de Holocaust vergelijken met koloniale misdaden (die bijna alle westerse landen begingen), rechts-extremisten in de kaart spelen. Zij willen immers af van de specifiek Duitse ‘schuldcultus’. Frei kreeg afgelopen zomer bijval van Andreas Wirsching, de directeur van het gerenommeerde Institut für Zeitgeschichte in München.

Dwars door dit debat loopt de kwestie-Israël. Volgens Moses schrijft de ‘catechismus’ van de Holocaust-herinnering voor dat Duitsland loyaal is aan dat land, ondanks de onderdrukking van de Palestijnen. Op deze bewering heeft de bekende Israëlische historicus Saul Friedländer fel gereageerd. Friedländer ziet een verband tussen Moses’ uitlatingen en de Black Lives Matter-beweging, die volgens hem antisemitische trekken heeft.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2022

Nieuwste berichten

Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Historische sensatie

Theo Spek: ‘Opeens stond ik in een middeleeuws bos’

In Duitsland woedt een Historikerstreit over de uniciteit van de Holocaust en de Duitse schuld. Mag je de moord op 6 miljoen Europese Joden vergelijken met koloniale misdaden? Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en...

Lees meer
Shaka Zulu
Shaka Zulu
Artikel

Zoeloeheerser Shaka was de koning van de intrige

In Duitsland woedt een Historikerstreit over de uniciteit van de Holocaust en de Duitse schuld. Mag je de moord op 6 miljoen Europese Joden vergelijken met koloniale misdaden? Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en...

Lees meer
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Artikel

Trump verkoopt wapens voor Oekraïne, maar hij is geen tweede Roosevelt 

In Duitsland woedt een Historikerstreit over de uniciteit van de Holocaust en de Duitse schuld. Mag je de moord op 6 miljoen Europese Joden vergelijken met koloniale misdaden? Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en...

Lees meer
Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

In Duitsland woedt een Historikerstreit over de uniciteit van de Holocaust en de Duitse schuld. Mag je de moord op 6 miljoen Europese Joden vergelijken met koloniale misdaden? Dit artikel krijgt u van ons cadeau Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en...

Lees meer