Multiculturele geschiedschrijving van Frankrijk.
Dat geschiedschrijving een politiek-ideologisch wapen kan zijn, bleek begin dit jaar in Frankrijk. Onder leiding van de geëngageerde mediëvist Patrick Boucheron verscheen een Franse wereldgeschiedenis die nadrukkelijk kosmopolitisch en multicultureel is. Boucheron pleit voor een pluralistische geschiedschrijving van Frankrijk, met oog voor diversiteit en ontmoetingen met die spreekwoordelijke Ander. Links juichte, rechts mokte, en de zoveelste discussie over aard en richting van nationale identiteit was geboren. Meer dan 50.000 exemplaren van Histoire mondiale de la France gingen over de toonbank.
De nieuwste wereldgeschiedenis van Frankrijk is het resultaat van een collectief project. Liefst 122 historici behandelen de ‘nationale’ geschiedenis aan de hand van beknopte artikelen. Het boek begint met de beroemde prehistorische grottekeningen van Chauvet en eindigt, 146 lemma’s later, met de aanslagen van 2015. In plaats van het traditionele natiestaatverhaal staat het multiculturele en gekleurde Frankrijk centraal.
Op zich is deze vorm van wereldse geschiedenis niet nieuw; in 2016 verscheen bijvoorbeeld L’Histoire de France vue d’ailleurs, samengesteld door buitenlandse historici. Daarnaast laten de 146 kleurrijke lemmata de lezer ook wat in verwarring achter: als het klassieke verhaal niet meer deugt, of niet meer werkt, en zelfs: niet meer ‘van deze tijd is’, wat is dan wél het nieuwe verhaal? Is het nog mogelijk identiteit als een gedeelde en gemeenschappelijke ervaring op nationaal niveau te creëren? Een boeiende kwestie, die de Franse grenzen overschrijdt. Het idee is inmiddels ook opgepakt door Nederlandse uitgevers.
Niek Pas is als Frankrijk-specialist verbonden aan de UvA.
Histoire mondiale de la France
Patrick Boucheron (red.)
800 p. Seuil, € 29,-
Dit artikel is exclusief voor abonnees
