Home Moed deed er niet meer toe

Moed deed er niet meer toe

  • Gepubliceerd op: 17 mei 2021
  • Laatste update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Eric Palmen
  • 3 minuten leestijd
Moed deed er niet meer toe

In films en boeken heeft de legercommandant tijdens de Eerste Wereldoorlog een slechte reputatie: een eigenwijze en incompetente blaaskaak, die vanuit zijn veilige commandopost zijn manschappen meedogenloos de dood in jaagt. Nick Lloyd breekt in het eerste deel van zijn trilogie over de Grote Oorlog een lans voor de generaals van de Entente en de Centrale Mogendheden. Ze hadden met een nieuw type oorlogvoering te maken, waarin de menselijke maat niet meer telde. En dat ging hun zelden in de koude kleren zitten.

‘De krijgskunst was verdwenen,’ verzuchtte generaal Émile Fayolle van het Zesde Franse Leger na de slachting aan de Somme in 1916. Krijgskunst had plaatsgemaakt voor mechanische middelen. Veel wapentuig dat tijdens de oorlog werd ingezet, was al in de eeuw daarvoor uitgevonden. Het machinegeweer was van 1883, veldartillerie van 1897, maar ze werden aan het westelijk front enorm verfijnd. Ook waren er nieuwe uitvindingen: de Entente ontwikkelde de tank, de Duitsers introduceerden de chemische oorlogvoering. Tijdens de Slag bij Ieper in 1915 werd voor het eerst met chloorgas geëxperimenteerd. Een jaar later, tijdens de Slag bij Verdun, volgde toepassing van het veel giftiger fosgeen.

Lloyd heeft het over ‘een revolutie van de indirecte beschietingen’. Het ging niet langer om bezieling en persoonlijke moed, maar om vuurkracht en koele berekening. De Franse generaal Philippe Pétain was de grote strateeg van de moderne oorlogvoering. Alleen door een feilloze afstemming tussen artillerie, infanterie en luchtmacht had een offensieve strategie in een stellingenoorlog kans van slagen. Daar kon het ‘moreel der troepen’ niet aan tippen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Lloyd is een begenadigd verteller, die de lezer van veldslag tot veldslag door vier jaren oorlog leidt. Hij is vooral geïnteresseerd in de militaire betekenis van het westelijk front, en die weet hij buitengewoon inzichtelijk te maken. Maar hij heeft ook oog voor de menselijke kant van het drama, de psychische druk waaronder de bevelhebbers met hun vergaande beslissingen stonden. De Duitse generaal Erich Ludendorff was nadat zijn lenteoffensief in 1918 was mislukt een geestelijk wrak, al zwijgt hij daarover in alle toonaarden in zijn memoires. En toen generaal Édouard de Castelnau gevraagd werd wat hij na de oorlog zou gaan doen, antwoordde hij: ‘Ik ga huilen om mijn kinderen.’ Hij verloor zijn beide zonen aan het westelijk front.

Deel 2 van deze voortreffelijke geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog zal over het oostelijk front gaan; in deel 3 ligt de nadruk op Afrika en het Midden-Oosten. Studies om naar uit te kijken.

Het westelijk front. Een geschiedenis van de Grote Oorlog 1914-1918

Nick Lloyd, Hollands Diep 816 p. € 34,99

Bestel in onze webshop.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 – 2021

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Nadat de HSS Iowa duizenden kilometers had gevaren, duizenden tonnen munitie had afgeschoten, en misschien wel nucleaire kernkoppen had meegetorst, mocht het schip in 2012 eindelijk voorgoed aanmeren. Het ligt nu in de haven van Los Angeles, voor iedereen te bezoeken als museum. En dat kan ik u van harte aanraden. Een tochtje door dit...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer