De Brusselse Muntschouwburg brengt in coproductie met de Parijse Opéra Comique een nieuwe uitvoering van de opera La Muette de Portici van Daniel Auber en Eugène Scribe. In april 2012 vindt in Parijs de première plaats, maar de opera is nog niet geprogrammeerd in Brussel. Dat wekt in België bevreemding. ‘De Stomme van Portici’ speelt namelijk een grote rol in de herinnering aan de Belgische Opstand van 1830.
Dagblad De Morgen kopte afgelopen april: ‘Vrees voor rel houdt De Stomme van Portici weg van Brussel.’ De krant stofte het oude scheppingsverhaal van België weer eens af. Volgens dat verhaal was het de opvoering van deze opera op 25 augustus 1830 in Brussel die de volksopstand tegen koning Willem I deed ontbranden.
De opera speelt zich af tegen de achtergrond van een opstand van Napolitaanse vissers tegen het Spaanse bewind in 1647. Opgehitst door de aria Heilige vaderlandsliefde, geef ons onze moed en trots terug zou een deel van het publiek ‘Vive la liberté!’ roepend naar buiten zijn gehold. Dat was het begin van het oproer dat zou leiden tot de afscheiding van België van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
De Morgen vroeg zich af of de directie van de Muntschouwburg de opera soms niet had geprogrammeerd uit angst voor Vlaams protest. In 2005 verstoorden Vlaamse nationalisten een opvoering van dezelfde opera door De Vlaamse Leeuw te zingen. Een geërgerde recensent verweet de actievoerders toen een gebrek aan historisch besef. Hij adviseerde toekomstige opvoeringen van De Stomme te voorzien van een geschiedkundige bijsluiter.
De Gentse historicus Helmut Gaus heeft aan het licht gebracht dat de straatgevechten in 1830 helemaal niet werden uitgelokt door de deftige operabezoekers, maar door knokploegen van buitenaf. De schermutselingen waren zorgvuldig geregisseerd door enkele Waalse republikeinen onder aanvoering van Alexandre Gendebien, die aanvankelijk aansluiting bij Frankrijk wilden. Frankrijk had daar echter geen oren naar. De onafhankelijkheid van België was, zoals historicus Marc Reynebeau het betitelt, daardoor slechts een noodgedwongen plan B.
De operaversie van de Belgische revolutie werd vervolgens in omloop gebracht als een overzichtelijk en romantisch stichtingsverhaal. Als De Stomme van Portici ergens voor staat, is het de mythomane kanten van het nationalisme.
Volgens de directie van de Muntschouwburg ontbreekt het De Stomme aan actualiteitswaarde en zal de opera zeker niet voor 2015 in Brussel te zien zijn.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
