Home Groot weldoener van Amsterdam

Groot weldoener van Amsterdam

  • Gepubliceerd op: 28 maart 2023
  • Laatste update 26 mei 2023
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 3 minuten leestijd
Groot weldoener van Amsterdam

Koopman en filantroop Piet van Eeghen werd gedreven door naastenliefde. Hij gebruikte zijn fortuin om Amsterdam te verfraaien en arme mensen te helpen. Maar er zat ook een donkere kant aan zijn rijkdom.

In oktober 1877 wandelde een medewerker van weekblad De Amsterdammer door het Vondelpark. Hij constateerde dat ondanks het vroege uur ‘reeds zeer vele wandelaars op de been [waren], die niet bepaald tot de hooge aristokratie behoorden’. Hij schreef dat niet uit ‘hatelijkheid’, want hij gunde ‘juist den mindergegoeden dubbel en dwars een genot, dat de meer gezegenden in veel hooger mate op buitenplaatsen of in het buitenland kunnen genieten’. Maar hij vond het jammer dat ‘de gegoeden klassen’ zich zo weinig in het park vertoonden, aangezien ze een beschavende invloed konden hebben.

Meer boekrecensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Op het omslag van dit boek over de Amsterdamse koopman en filantroop Piet van Eeghen staat een foto uit 1896 van de ingang van het Vondelpark met daarvoor enkele onmiskenbare vertegenwoordigers van de arbeidersklasse. Een sfeerbeeld van een periode waarin rijke Amsterdammers niet alleen poogden hun stad te verfraaien, maar ook de armeren wilden ‘verheffen’.

Piet van Eeghen (1816-1889) speelde hierbij een belangrijke rol. Hij was doopsgezind en wilde op praktische wijze van zijn naastenliefde getuigen. Zo richtte hij mede de Vereeniging voor Ziekenverpleging op, die professionele verpleegsters opleidde en het voor die tijd uiterst moderne Prinsengrachtziekenhuis bouwde. Daarnaast trachtte hij de prostitutie te bestrijden door steun aan het Asyl Steenbeek in Zetten, waar ‘boetvaardige gevallen vrouwen’ werden opgevangen. En in 1852 richtte hij de Vereeniging ten Behoeve der Arbeidersklasse op, die goede en betaalbare woningen wilde bouwen.

Van Eeghen was ook betrokken bij de totstandkoming van instellingen waarvan de beter gesitueerde Amsterdammers konden profiteren, zoals het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum en het Vondelpark. Voor de hoofdstad was Van Eeghen dus een groot weldoener. Hij kon dat doen omdat de handel met Nederlands-Indië, waar de inlandse bevolking werd uitgebuit en onderdrukt, hem schatrijk maakte. Maar hij had dat geld natuurlijk ook kunnen besteden aan een genotzuchtig en spilziek leven.

Geld, geloof en goede vrienden. Piet van Eeghen en de metamorfose van Amsterdam, 1816-1889
Laura van Hasselt
303 p. Balans, € 27,50
Bestel bij Libris

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 4 - 2023

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer