Home Great is Britain allang niet meer

Great is Britain allang niet meer

  • Gepubliceerd op: 22 februari 2022
  • Laatste update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Philip Dröge
Great is Britain allang niet meer

Leuke vraag voor quizmakers: in welk jaar begon het Britse wereldrijk te krimpen? Waarschijnlijk zullen de meeste mensen instinctief een jaartal noemen na 1945. Maar het enige juiste antwoord is 1922. In maart is het exact een eeuw geleden dat de zon begon onder te gaan boven het grootste rijk ooit. Egypte verklaarde zich onafhankelijk en was daarmee het eerste land in een lange reeks dat zich afkeerde van de koloniale meesters.

Achter de krijtrotsen hadden ze absoluut niet door wat voor ontwikkeling daarmee in gang was gezet; ze waren nog erg in hun nopjes dat het rijk in 1919 met de toevoeging van Duits- Tanganyika juist zijn grootste omvang ooit had bereikt. Dus bleven alle aanwijzingen dat het voorbij was met de pret onopgemerkt. Engelse kranten uit de jaren twintig gnuifden hooguit wat over oproerkraaiers in India. Die malloten wilden onafhankelijkheid, stel je voor!

Uit elk artikel sprak een onwrikbare overtuiging – en een enorme arrogantie – dat het Empire zou blijven zoals het was. Die paar onruststokers in Punjab of Bechuanaland waren als kinderen die nog discipline moesten leren. De knoet erover en zonder eten naar bed. Niet dus. Ierland vertrok met slaande deuren uit het rijk. Australië, Zuid-Afrika, Irak en Canada deden het iets rustiger, maar ook zij wilden vrij zijn. Na 1945 ging het hek helemaal van de dam.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Het is een trauma dat veel Britten tot op de dag van vandaag proberen te verwerken. Tijdens het referendum over de Brexit was een veelgehoorde slogan van de leave-mensen: ‘Ik wil mijn land terug.’ Hun land of de wereld? In veel van de uitingen van Brexiteers klonk een nostalgisch verlangen naar pitrieten helmen en kaki driekwartbroeken. Naar de savanne van Togoland, de woestijnen van Transjordanië en de straten van Kowloon. Toen het nog iets betekende om Brits te zijn.

Er is dan ook weinig kans dat de Britten in maart de Egyptische onafhankelijkheid als eerste vallende dominosteen gaan herdenken. Te pijnlijk, zelfs in deze tijden van geëngageerde dekolonisatie. Bovendien is de krimp van hun rijk nog niet afgelopen. Barbados wilde niet wachten op het overlijden van Elizabeth om zich te ontpoppen als republiek en zelfs de Schotten dreigen al jaren hun eigen weg te gaan. Met een grens door de Tweed zou er niks meer great zijn en bestaat Britain helemaal niet meer.

Ondertussen staart perfide Albion driftig naar de eigen navel. Voor hun vrienden in Europa hebben ze hooghartig hun neus opgetrokken. De tekenfilmfiguur die ze als premier hebben, kan de door hem zo plechtig beloofde nieuwe glans maar niet voor elkaar krijgen. Britannia rules the waves? De supermarkten zijn leeg en de Britten winnen tegenwoordig niet eens meer van de Franse visserijvloot.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 3 - 2022