Home Great is Britain allang niet meer

Great is Britain allang niet meer

  • Gepubliceerd op: 22 feb 2022
  • Update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Philip Dröge
Great is Britain allang niet meer

Leuke vraag voor quizmakers: in welk jaar begon het Britse wereldrijk te krimpen? Waarschijnlijk zullen de meeste mensen instinctief een jaartal noemen na 1945. Maar het enige juiste antwoord is 1922. In maart is het exact een eeuw geleden dat de zon begon onder te gaan boven het grootste rijk ooit. Egypte verklaarde zich onafhankelijk en was daarmee het eerste land in een lange reeks dat zich afkeerde van de koloniale meesters.

Achter de krijtrotsen hadden ze absoluut niet door wat voor ontwikkeling daarmee in gang was gezet; ze waren nog erg in hun nopjes dat het rijk in 1919 met de toevoeging van Duits- Tanganyika juist zijn grootste omvang ooit had bereikt. Dus bleven alle aanwijzingen dat het voorbij was met de pret onopgemerkt. Engelse kranten uit de jaren twintig gnuifden hooguit wat over oproerkraaiers in India. Die malloten wilden onafhankelijkheid, stel je voor!

Uit elk artikel sprak een onwrikbare overtuiging – en een enorme arrogantie – dat het Empire zou blijven zoals het was. Die paar onruststokers in Punjab of Bechuanaland waren als kinderen die nog discipline moesten leren. De knoet erover en zonder eten naar bed. Niet dus. Ierland vertrok met slaande deuren uit het rijk. Australië, Zuid-Afrika, Irak en Canada deden het iets rustiger, maar ook zij wilden vrij zijn. Na 1945 ging het hek helemaal van de dam.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Het is een trauma dat veel Britten tot op de dag van vandaag proberen te verwerken. Tijdens het referendum over de Brexit was een veelgehoorde slogan van de leave-mensen: ‘Ik wil mijn land terug.’ Hun land of de wereld? In veel van de uitingen van Brexiteers klonk een nostalgisch verlangen naar pitrieten helmen en kaki driekwartbroeken. Naar de savanne van Togoland, de woestijnen van Transjordanië en de straten van Kowloon. Toen het nog iets betekende om Brits te zijn.

Er is dan ook weinig kans dat de Britten in maart de Egyptische onafhankelijkheid als eerste vallende dominosteen gaan herdenken. Te pijnlijk, zelfs in deze tijden van geëngageerde dekolonisatie. Bovendien is de krimp van hun rijk nog niet afgelopen. Barbados wilde niet wachten op het overlijden van Elizabeth om zich te ontpoppen als republiek en zelfs de Schotten dreigen al jaren hun eigen weg te gaan. Met een grens door de Tweed zou er niks meer great zijn en bestaat Britain helemaal niet meer.

Ondertussen staart perfide Albion driftig naar de eigen navel. Voor hun vrienden in Europa hebben ze hooghartig hun neus opgetrokken. De tekenfilmfiguur die ze als premier hebben, kan de door hem zo plechtig beloofde nieuwe glans maar niet voor elkaar krijgen. Britannia rules the waves? De supermarkten zijn leeg en de Britten winnen tegenwoordig niet eens meer van de Franse visserijvloot.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 3 - 2022

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer