Home Dossiers Tweede Wereldoorlog Filmrecensie: Zwartboek is fictie

Filmrecensie: Zwartboek is fictie

  • Gepubliceerd op: 09 okt 2006
  • Update 21 mrt 2023
  • Auteur:
    J.C.H. Blom
Zwartboek filmposter
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

Inspired by true events. Die zin wordt breed over het scherm geprojecteerd voordat de film Zwartboek zich ontrolt. Ruim twee uur spektakel volgt.

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1,99. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Een samenballing van heftig geweld, vechtpartijen, moord, list, verraad, seks, erotiek en liefde. Het verhaal van de strijd tussen een gewapen­de verzetsgroep en de SD biedt het kader voor dit alles.

Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Het is geen verhaal van louter nobele, solidaire en zelfopof­ferende verzetslieden tegen een bende uitsluitend sadistische nazi’s. Dit oude goed-foutkader hebben de makers ver achter zich gelaten. In de verzetsgroep bevinden zich verraders die op het geld en de diamanten van ondergedo­ken Joden uit zijn. Zij deinzen voor geen middel terug. De groep is ook niet vrij van antisemi­tisme. Omgekeerd zijn er ook heel aardige Duitsers, wie het allemaal te gek is geworden. Op een van hen, een postzegels verzamelende en om zijn bij een bombarde­ment op Hamburg omgekomen familie treurende hoge SD’er, wordt het Joodse meisje, dat er door de verzets­groep op uit is gestuurd om hem te verleiden om zo een gevangen kameraad te redden, zomaar verliefd.

De vraag naar de hoofdverrader is de rode draad van het verhaal. Het antwoord komt pas op een heel laat moment en nogal onver­wacht. Subtiel is het allemaal niet; nuance­rend ten opzichte van de oude beeldvor­ming wel. Aan het einde overwint niettemin het goede. De echte verrader komt ellendig aan zijn einde en het Joodse meisje, zelf van verraad beschuldigd en als moffen­hoer met stront overgoten, vindt rust in een kibboets. Goed en fout op individueel moreel niveau dus.

Leidt inspired by true events tot een representatief beeld van de Tweede Wereldoorlog? Voor de meeste scènes is wel een concrete gebeurte­nis aan te wijzen, die er (soms in de verte) op lijkt. Maar steeds veel minder heftig en nooit in deze samenballing. De makers hebben als het ware een reeks gebeurtenissen ieder voor zich eerst ‘op­geblazen’ en daarna in één verhaal samenge­perst. Het resultaat lijkt vervolgens in het geheel niet meer op de werke­lijkheid van toen. Zwartboek is fictie. Daar is niets mis mee. Het levert voor de liefhebbers van het genre een meeslepend resultaat op. Maar laten we niet denken of suggere­ren dat het ‘echt’ zo ging.

Dossier Tweede Wereldoorlog

Anti-Immigratie demonstratie escaleert in Den Haag
Anti-Immigratie demonstratie escaleert in Den Haag
Recensie

Historicus heeft kritiek op Rosan Smits: fascisme is geen inhoudsloze strategie

In haar boek Dit is fascisme waarschuwt politicoloog en journalist Rosan Smits voor uiterst rechtse ondermijning van de democratie. De waarschuwing is terecht, maar zij gebruikt het begrip ‘fascisme’ te gemakzuchtig in de ogen van expert Robin te Slaa. Fascisme is geen inhoudsloze machtspolitiek, zoals Smits beweert, maar een echte ideologie. Er zijn weinig boeken...

Lees meer
Russell Crowe speelt oorlogsmisdadiger Hermann Göring in de film Nuremberg
Russell Crowe speelt oorlogsmisdadiger Hermann Göring in de film Nuremberg
Recensie

Nuremberg toont psychologisch steekspel tussen psychiater en Hermann Göring

Hadden nazileiders speciale karaktertrekken zodat ze zonder wroeging gruwelijke misdaden konden beramen? In het rechtbankdrama Nuremberg hoopt een psychiater dat tijdens het beroemde strafproces in gesprekken met Hermann Göring te kunnen vaststellen. De op ware gebeurtenissen gebaseerde film toont het psychologische steekspel tussen beiden. Als het aan de Britse premier Winston Churchill had gelegen was...

Lees meer
Montgomery in 1944, enkele dagen na D-day
Montgomery in 1944, enkele dagen na D-day
Artikel

Nieuwe film over Slag om de Schelde beschuldigt ten onrechte generaal Montgomery

In de film en tv-serie Het grote offensief krijgt de Britse generaal Montgomery de schuld van het moeizame verloop van de geallieerde bevrijding van Zeeland. Hij zou bevelen van hogerhand naast zich neer hebben gelegd. Maar die lezing strookt niet met de historische bronnen, schrijft Tweede Wereldoorlog-kenner Gert Jan Vuyk.  Afgelopen zomer ging Het grote...

Lees meer
Navajo Code talkers bij de marine in 1943
Navajo Code talkers bij de marine in 1943
Artikel

Niemand kon de code van de Navajo kraken

Diversiteit is niet de kracht, maar de zwakte van het Amerikaanse leger, roept minister van Defensie Pete Hegseth zodra hij de kans krijgt. De oorlogsverhalen van de Navajo code talkers bewijzen zijn ongelijk. ‘De domste zin in de militaire geschiedenis,’ zei Hegseth eerder dit jaar tegen defensiepersoneel, ‘is “onze diversiteit is onze kracht”. Hij houdt...

Lees meer
Loginmenu afsluiten