En toen reisde minister van Cultuur Ronald Plasterk op 8 mei jongstleden naar Arnhem, Amsterdam en Den Haag. Het was een nieuwe episode in de continuing story van het Nationaal Historisch Museum (NHM). Vorig jaar nam de Tweede Kamer een motie aan van Jan Marijnissen (SP) en Maxime Verhagen (CDA) om zo’n museum op te richten – Historisch Nieuwsblad berichtte er uitgebreid over in het decembernummer van 2006.
Het was de bedoeling dat het museum in Den Haag zou komen, maar Plasterk besloot tot een competitie tussen de steden Arnhem, Amsterdam en Den Haag. De hoofdstad kwam erbij, berichtte op 26 mei het Algemeen Dagblad, na een indringend gesprek van Job Cohen met de minister, zoals bekend een Amsterdammer. En Arnhem? Het gerucht gaat dat zo de felste tegenstander van een NHM, de invloedrijke directeur van het Openluchtmuseum Jan Vaessen, gepaaid kon worden.
Vaessen bood Plasterk op 8 mei een plan aan voor een museum waarin het ‘gewone’ volk centraal staat. De minister – hij was toch dé intellectueel van het kabinet? – zei: ‘Een echt gezinsuitje. Eerst naar het Openluchtmuseum, dan pannenkoeken eten en dan naar het geschiedenismuseum.’ Amsterdam kwam met een museum ‘dat het debat over de Canon kan aanzwengelen’ en Den Haag dacht aan een museum ‘waarin het nationale geschiedverhaal wordt ingebed in de Europese en de wereldgeschiedenis’.
Veel kranten signaleerden dat het debat over het NHM was ontspoord in ordinair gekissebis tussen steden over wie het museum mag huisvesten. Paul Arnoldussen van Het Parool: ‘Dat NHM dreigt een doodgeboren kind te worden, een museale Betuwelijn.’
Overdreven? Was het maar zo. Plasterk had moeten nagaan aan wat voor een NHM Nederland behoefte heeft. En daarvoor moeten we weten wat het Rijksmuseum over een paar jaar gaat doen in zijn geheel vernieuwde opstelling.
Het idee van een NHM – en bijna iedereen schijnt dat vergeten te zijn – ontstond namelijk eind jaren negentig van de vorige eeuw toen het Rijksmuseum besloot de afdeling Geschiedenis op te heffen. In het nieuwe Rijksmuseum zou die samengevoegd worden met de kunstafdelingen. Bij velen – ook bij dit blad – bestond de vrees dat er straks geen plek meer zou zijn waar de geschiedenis van ons land in een consistent en integraal verhaal wordt getoond.
Maar als de plannen die er nu liggen doorgaan, wordt het Rijksmuseum straks wel degelijk een Nationaal Historisch Museum waarin tal van museale topstukken hun plaats vinden. Wat moet dat andere NHM dan nog tonen?
Hopelijk trapt Plasterk op de rem. En wellicht zou hij dan eens kunnen nadenken over een Nederlandse versie van het Haus der Geschichte in Bonn. Zo’n toegankelijk museum over de recente geschiedenis kan wél iets toevoegen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
