Home Franse ruzie om ‘islamo-links’

Franse ruzie om ‘islamo-links’

  • Gepubliceerd op: 19 april 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
  • 2 minuten leestijd
Franse ruzie om ‘islamo-links’

‘Islamo-gauchisme plaagt de samenleving en universiteiten,’ zei onlangs de Franse minister van Hoger Onderwijs, Frédérique Vidal. Volgens haar worden studenten geïndoctrineerd door linkse (gauche) docenten die de politieke islam steunen. Ze heeft een onderzoek aangekondigd.

De minister baseert zich op een manifest dat honderd academici schreven na de onthoofding van de Parijse leraar Samuel Paty op 16 oktober vorig jaar. Maar andere wetenschappers doen haar woorden af als onzinnig en islamofoob, en waarschuwen voor beknotting van de academische vrijheid. In een open brief, die door 23.000 academici is ondertekend, eisen zij het ontslag van Vidal.

‘Het Franse debat over deze kwestie is extreem gepolariseerd,’ zegt historicus en Frankrijk-kenner Niek Pas, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Dat heeft te maken met de republikeinse principes van universalisme en laïcité (zie kader). Een begrip als “multiculturele samenleving” is in Frankrijk vloeken in de kerk.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

In de praktijk is Frankrijk echter wel degelijk een multicultureel land, zegt Pas. ‘Er wonen veel moslims, en zo’n 20 procent van hen laat zich weinig gelegen liggen aan universaliteit en laïcité. Op dat soort afwijzingen van de republikeinse principes reageert Parijs altijd panisch. Daar komt bij dat Frankrijk de afgelopen jaren te maken heeft gehad met aanslagen door moslimextremisten. Samen met de historische achtergrond zorgen die ervoor dat Frankrijk momenteel onder hoogspanning staat.’

Twee groepen bestrijden elkaar: felle aanhangers van de laïcité die de politieke islam zien als een gevaar voor Frankrijk, en verdedigers van religieuze vrijheden die bovendien aandacht vragen voor de moeilijke omstandigheden waaronder een deel van de Franse moslims leeft. Dat leidt tot felle debatten waarin de partijen elkaar over en weer islamofobie en islamo-gauchisme verwijten. Pas: ‘De kloof is diep en een oplossing van de spanningen is voorlopig niet in zicht.’

 

Republikeinse principes

De Franse overheid draagt universalistische beginselen uit, die teruggaan tot de Revolutie van de late achttiende eeuw. Ze houden in dat alle burgers gelijk zijn voor de wet en iedereen hetzelfde wordt behandeld. Daarnaast is er het principe van laïcité, dat in 1905 in de wet is vastgelegd: religie wordt strikt buiten de politiek gehouden. Niek Pas: ‘De Franse overheid verkondigt deze principes en het bijbehorende burgerschapsideaal nadrukkelijk. Wat dat betreft verschilt Frankrijk wezenlijk van Nederland.’

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 5 - 2021

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer