‘Buiten mijn werk om ben ik volledig verloren. Een echte stuntel,’ aldus Yves Saint Laurent in de Franse speelfilm Yves Saint Laurent. Daarin wordt de modeontwerper geportretteerd als een aan drugs en drank verslaafde manisch-depressieve workaholic. Dat de man toch nog 71 is geworden voor hij in 2008 overleed, is volgens de impliciete boodschap van de film te danken aan Pierre Bergé, met wie Saint Laurent een liefdesrelatie had.
Toen hun liefde in 1976 op de klippen liep, bleven de twee vrienden en zakenpartners. Bergé is de eigenlijke held van de film, want zonder zijn stabiliserende invloed zou Saint Laurent hopeloos ten onder zijn gegaan. In dat geval zou de wereld verstoken zijn gebleven van de trapezium- en mondriaanjurk, het broekpak, de vrouwensmoking, hoge puntlaarzen en op de hippiecultuur geïnspireerde kleurrijke bloemetjesjurken. Gek genoeg blijft Saint Laurents enorme invloed op de mode en op het zelfbeeld van vrouwen – de reden dat hij nog steeds herinnerd wordt – onderbelicht. We moeten het doen met zijn opmerking dat in zijn kleding de vrouw meer dan gelijk is aan de man en hem ermee uitdaagt. Zijn invloed op de emancipatie van vrouwen en de democratisering van de mode – van haute couture naar prêt à porter – komt verder niet aan bod.
Meer dan in mode zijn de makers van Yves Saint Laurent geïnteresseerd in een smeuïg portret van het modewonderkind. De in 1936 in de Algerijnse stad Oran geboren zoon van een rijke pied noir werkte op zijn zeventiende al bij Dior in Parijs. Vier jaar later werd hij na de dood van Christian Dior de grote man bij het modehuis. Weer vier jaar later werd hij ontslagen vanwege zijn mentale instabiliteit, die tot opname in een psychiatrische inrichting had geleid. Het was een blessing in disguise, want met Bergé begon Saint Laurent zijn eigen modehuis, dat onder de naam YSL in de jaren zestig en zeventig toonaangevend was. De enorme druk op zijn schouders verlichtte hij met drank en drugs. Toen de hippiecultuur losbarstte, kocht hij in Marrakech een villa, waar seks, drank en drugs (coke) hem bijna het ravijn in duwden. Uiteraard redde Bergé – wie anders? – hem van de afgrond. De film suggereert dat naast manische depressiviteit en werkdruk een kille moeder-zoonrelatie een rol speelde in Saint Laurents destructieve levensstijl. Zijn moeder zou hem in zijn jeugd in Algerije niet hebben beschermd tegen jongens die hem, omdat hij homo was, in elkaar sloegen. Of het waar is weten we niet, maar het past mooi bij het tragische portret, dat Bergé aan het einde als voice-over nog eens onderstreept: ‘Je was maar twee keer per jaar gelukkig: in de lente en in de herfst.’
Yves Saint Laurent
Jalil Lespert
Vanaf 10 april in de bioscoop
Dit artikel is exclusief voor abonnees
