Home Film: Waar zouden we zijn zonder het Polygoon?

Film: Waar zouden we zijn zonder het Polygoon?

  • Gepubliceerd op: 30 mei 2011
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Jos van der Burg
  • 3 minuten leestijd

Arme geïnteresseerde in historische programma’s en documentaires op televisie: hij heeft drie levens nodig om alles te kunnen zien op alle (digitale) zenders en themakanalen. Waar ooit schaarste was, heerst nu overvloed.

Wie het aanbod overziet, kan zich niet voorstellen dat een paar decennia geleden werd gevreesd voor een teloorgang van de historische interesse. Geschiedenis was iets voor stoffige historici. De moderne mens leefde in het heden en zag historische kennis als nutteloze ballast.

De pessimisten hadden weer eens ongelijk, want in de jaren negentig werd geschiedenis steeds populairder. De boeken van Geert Mak braken verkooprecords. Het succes schudde tv-bonzen uit hun dommel: werd het niet eens tijd voor een geschiedenisprogramma? Resultaat: het succesvolle Andere Tijden. Elf jaar later trekt het wekelijkse programma nog altijd tussen de 200.000 en 500.000 kijkers.

De grote doorbraak in het geschiedenisaanbod op tv kwam met de komst van de digitale televisie. Digitalisering leidde tot een hausse aan themakanalen, waarvan vele vierentwintig uur per dag uitzenden. Naast grote voor sport en film kwamen er op kleinere doelgroepen gerichte kanalen – er is zelfs een themakanaal voor weer en verkeer. Ook de in het verleden geïnteresseerde hoeft nooit meer uit zijn stoel te komen, want hij kan altijd bij de televisie terecht.

Bijvoorbeeld bij Geschiedenis 24 (geschiedenis24.nl), waarin vooral de vaderlandse geschiedenis diepgravend aan bod komt. Het themakanaal, een samenwerking van VPRO en NTR, zendt vierentwintig uur per dag uit. Abonnees van het juiste digitale-zenderpakket kunnen de programma’s, documentaires en historische speelfilms op hun televisie zien, maar het aanbod kan ook (gratis) op de computer worden bekeken.

De site bevat verder een uitvoerig audio- en beelddossier over ieder jaar tussen 1900 en 2000. En hij geeft toegang tot het archief van Andere Tijden en het radioprogramma OVT. Ook zijn er spraakmakende programma’s en series uit het verleden te zien, zoals Loe de Jongs De Bezetting uit de jaren zestig.

Geschiedenis 24 schuwt de controverse niet: vorige maand konden de Duitse antisemitische propagandafilms Der ewige Jude en Jud Süss op de site worden bekeken. Niet eerder waren deze films in Nederland voor iedereen vrij toegankelijk. Geschiedenis 24 is de nachtmerrie van docenten geschiedenis: de leerlingen steken er meer van op dan zij ooit van hen kunnen doen.

Maar er valt meer te beleven in de digitale geschiedeniswereld. Voor nostalgici is er het alleen op televisie te ontvangen nostalgienet van de publieke omroep (nostalgienet.nl). Het vertoont tv-programma’s uit de periode van de jaren vijftig tot aan de jaren tachtig. Te zien zijn legendarische dramaseries als Sil de strandjutter en Dagboek van een herdershond, maar ook nieuwe documentaires (125 jaar Koninginnedag) en themaseries over het dagelijks leven in vroeger tijden (Nederland Toen). Bij die laatste serie bewijst het Polygoon-archief weer zijn waarde. Wat zou er van nostalgie terechtkomen zonder het Polygoon-journaal?

Dertienhonderd items uit het bioscoopjournaal zijn ook vrij toegankelijk op de site Open Beelden (openbeelden.nl). Dit mediaplatform van Beeld en Geluid en Nederland Kennisland stelt de filmpjes beschikbaar aan iedereen (kunstenaars, docenten) die ermee aan de slag wil.

Wie over de grens en verder in het verleden wil kijken, kan terecht bij History (historychannel.nl). Het van oorsprong Amerikaanse themakanaal benadert het verleden als een spektakelstuk. Het is gespecialiseerd in dramatische reconstructies van tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen, zoals de Kruistochten en de opkomst en val van het Romeinse Rijk. Maar History verrast soms ook met bijzondere series, zoals WWII Lost Films, dat in (privé)archieven gevonden, niet eerder vertoond beeldmateriaal over de Tweede Wereldoorlog bevat.

Wie zeker wil weten dat hij alles ziet, moet ook bij National Geographic Channel (natgeotv.com/nl) langsgaan, want ook daar duikt soms het verleden op. Zo zond het vorige maand de achtdelige serie Nazi Hunters uit, over de jacht op nazikopstukken als Mengele en Eichmann.

Naast het digitale aanbod is er natuurlijk het geschiedenisaanbod op traditionele zenders als de BBC, ZDF, Arte en de Nederlandse publieke omroep. Ook daar valt op historisch gebied van alles te beleven. Een weekoverzicht is te vinden op geschiedenis24.nl en geschiedenisbeleven.nl, een site ‘voor en door liefhebbers van geschiedenis’.

Klein probleem: een dag heeft maar 24 uur.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer