Wist u dat het Vrijheidsbeeld zonder sokkel 46 meter hoog is? En dat het ijzeren geraamte is bekleed met 28.000 kilo koper? En dat de omhooggestoken arm van het beeld 12,6 meter lang is? En dat er 300.000 klinknagels in het beeld zitten? En dat, als u een schoen wilt kopen voor de blote voet van het beeld, u naar schoenmaat 1400 moet vragen? En dat het beeld een oppervlakte van 3360 vierkante meter heeft? En dat het tot 1902 een vuurtoren was?
De makers van de 12-delige tv-serie America: The Story of the US hebben hun huiswerk keurig gedaan. The Story wordt uitgezonden door geschiedeniszender History en is binnenkort verkrijgbaar op dvd. De serie behandelt de geschiedenis van de Verenigde Staten vanaf de onafhankelijkheidsstrijd tot de aanslag op de Twin Towers, en de feiten vliegen de kijker om de oren.
In New York stonden in 1902 65 wolkenkrabbers. Rond 1890 sjokten dagelijks 120.000 paarden door de stad. Dat betekende 200.000 kilo stront per dag. En nu we het daar toch over hebben: in 1909 lag er 67.642 meter riolering in New York.
Je komt ze weleens tegen: mensen die denken dat het vak geschiedenis een opsomming van weetjes is. Ze hebben een verbluffende encyclopedische kennis, maar ze kunnen die niet duiden. Het ontbreekt hun aan inzicht of interesse om historische feiten te interpreteren. Deel 7 van de serie kon vooraf worden bekeken en als die illustratief is voor de rest, is The Story een omgekieperde bak feiten, waarin steevast de woorden ‘groots’, ‘uniek’, ‘bijzonder’ en ‘verbluffend’ klinken. De serie overdondert de kijker met informatie, maar zet die zelden in een historische context.
Dat Amerikanen in 1909 23 miljard dollar aan fabriekskleding uitgaven, zegt niets als we niet weten hoeveel geld ze besteedden aan handgemaakte kleding. Dat tussen 1880 en 1930 24 miljoen immigranten zich in Amerika vestigden, krijgt pas echt betekenis als we weten hoe groot de Amerikaanse bevolking toen was. Dat de Schotse immigrant Andrew Carnegie rond 1880 in Pittsburgh een fabriekcomplex liet bouwen ter grootte van tachtig voetbalvelden, zegt niets als we niet weten of zo’n omvang in die tijd uniek was.
Aan een stortregen losstaande feiten heeft niemand iets. Dat weten de makers van The Story natuurlijk ook wel, maar het gaat hun niet om inzicht in de Amerikaanse geschiedenis. Hun doel is de kijker in kritiekloze staat van bewondering voor Amerika te brengen. Onder de feiten ligt steeds de boodschap dat iets groots wordt verricht. Die visie wordt geïllustreerd met de daden van uitvinders, staatsmannen en zakenlieden. Met veel dramatiek wordt telkens beklemtoond dat zonder het genie van Pietje of Jantje Amerika er heel anders zou hebben uitgezien.
Dat – om maar iets te noemen – uitvindingen pas worden ingezet als de tijd er rijp voor is, past niet in het denkkader van de makers. Ook niet dat geschiedenis meer is dan de daden van een reeks Grote Mannen. De makers hebben nauwelijks oog voor sociale bewegingen. Ronduit curieus is dat filmsterren, zangeressen en zakenlieden als historici worden opgevoerd. Meryl Streep benadrukt het symbolische belang van het Vrijheidsbeeld (‘misschien belangrijker dan wetgeving’) en Michael Douglas zingt de lof op zijn vaderland: ‘Amerika vertegenwoordigt voor mij het beste van de menselijk geest.’
Worden we geacht te denken dat als de gerenommeerde historicus Michael Douglas dit beweert het wel waar moet zijn? Ook de vormgeving doet aan Hollywood denken. De serie is opgebouwd uit gespeelde dramatische scènes, heeft een razendsnelle montage, bevat uit de computer getoverde reconstructies van historische gebeurtenissen, en is opgepept met het soort dramatische muziek waarop Hollywood-films patent hebben. The Story is pretparkgeschiedenis: nooit saai, altijd spannend, maar de hersenen kunnen thuisblijven.
America: The Story of the US Te zien op History (digitaal kanaal) en in maart 2011 op dvd
Dit artikel is exclusief voor abonnees
