Home Een nieuwe taak voor historici

Een nieuwe taak voor historici

  • Gepubliceerd op: 19 november 2020
  • Laatste update 10 feb 2021
  • Auteur:
    Beatrice de Graaf
  • 2 minuten leestijd
Een nieuwe taak voor historici

Als je door corona- en koningshuisnieuws murw bent geslagen, lijkt de geschiedenis bijna te vervlakken. Sinds de zomer is het een soort Groundhog Day, met de dagelijkse update van het aantal besmettingen en hoogstens af en toe een koninklijke faux pas ertussendoor om ons bij de les te houden. Je zou bijna denken dat dit het einde van de geschiedenis is, met iedereen voor eeuwig in een zoom-lus.

Totdat de monotonie werd opengebroken door de gruwelijke moord op de Franse leraar Samuel Paty, op vrijdag 16 oktober. Daarmee stond de geschiedenis van Verlichting, laïcité, dekolonisatie, burgeroorlog, immigratie en religieuze radicalisering ineens weer pontificaal op de agenda. Ik had me er van de zomer in verdiept als tijdverdrijf, maar had niet bedacht dat het allemaal weer zo actueel zou worden.

We waren namelijk in Frankrijk op vakantie vlak voordat alles weer rood werd. Vakantie is voor mij ook een stapel boeken mee die helpen het landschap waarin we verblijven door de bril van de historische virtuele realiteit te zien. Als kind vond ik vakanties in Frankrijk leuk, omdat ik me dan kon verbeelden dat vanuit de bosjes Bertrand du Guesclin, de held uit Het rad van fortuin (1978) van Thea Beckman, met zijn trawanten naar ons loerde. En nu waande ik me in Nîmes te midden van de hugenotenvervolgingen, dankzij het doorwrochte, maar wel behoorlijk zware boek Frankrijk en de hugenoten (2009) van Pierre van Enk.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Al zorgde vooral het stapeltje boeken van de vermaarde Frankrijk-kenner Henk Wesseling (1937-2018) voor echte vakantiepret. De citaten van De Gaulle die Wesseling aanhaalt in De man die nee zei (2012), zijn net zo meesterlijk als zijn eigen gave om in een paar pennenstreken ingewikkelde Franse kwesties uit de doeken te doen. Het is echt de moeite waard nog eens te lezen hoe Wesseling de strijd tussen Kerk en Staat in Frankrijk beschrijft en de Dreyfus-affaire ontrafelt. Of toont hoe De Gaulle in 1958 probeerde de Franse Republiek een nieuw grondwettelijk fundament te geven, terwijl de kogels van OAS-terroristen hem om de oren vlogen.

Maar had Wesseling ook iets zinnigs kunnen zeggen over de gruwelijke aanslag op leraar Paty? Had hij de toespraak van president Macron over tolerantie en vrijheid ook zo indrukwekkend gevonden? Had hij geweten hoe je die activistische Franse staatsreligie van universele waarden, verlicht onderwijs, gelijkheid en scheiding van Kerk en Staat kunt verenigen met een bevolking van 6 miljoen moslims? Waarvan de jongeren voor meer dan 70 procent voorrang geven aan hun religieuze identiteit, en zelfs de sharia, boven die republikeinse waarden? Ik denk het niet. Ik vrees dat dit opvlammen van religieus islamitisch separatisme en de interactie hiervan met jihadistisch terrorisme voor Wesseling een raadsel waren geweest. Voor hem als liberale historicus was het heel moeilijk religie als existentiële drijfveer echt een plaats te geven – lees zijn boeken er maar op na. Dat blijft bij Wesseling een black box. Een nieuwe generatie historici moet ermee aan de slag om het opnieuw te doorgronden.

 

 

 

 

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer