Requiem voor Chopin door Benita Eisler. 287 p. De Bezige Bij, euro 23,50
Frederyck Chopin werd in 1810 in Polen geboren als zoon van een verarmde adellijke jongedame en een arme boer uit de Vogezen. Na korte tijd furore te hebben gemaakt als muzikaal wonderkind verliet Frederyck zijn moederland om in Frankrijk een nieuw bestaan op de bouwen. In zijn nieuwe woonplaats Parijs koesterde hij zijn herinneringen aan zijn Poolse jeugd.
Dit gebeurde, geheel volgens de romantische traditie die Chopin belichaamde, niet zonder de nodige zwaarmoedigheid. Chopin leed aan depressies, was eenzaam en altijd bang voor armoede. Daarnaast had hij een slechte gezondheid. Zijn leven lang werd hij geteisterd door tuberculose, cholera en zenuwpijnen. Bleek, frêle en vrouwelijk was het uiterlijk van het genie dat tijdgenoten als Liszt, Delacroix en Balzac met zijn composities en pianospel in vervoering bracht.
Onder zijn bewonderaars bevonden zich veel vrouwen die – als patrones, minnares of kunstenares – een rol speelden in het culturele leven van de Franse hoofdstad. Een van hen was de excentrieke schrijfster George Sand, berucht vanwege haar amoureuze uitspattingen. Chopin verafschuwde Sand toen hij haar voor het eerst ontmoette. Hij vond haar niet verfijnd genoeg. De jonge dandy bleek evenwel geen partij voor de ervaren verleidster die mannenkleren droeg en rookte. Niet lang na hun eerste ontmoeting viel hij als een blok voor haar, om zich vervolgens negen jaar lang door haar te laten bemoederen – tot ze hem uiteindelijk verstootte.
In Requiem voor Chopin beschrijft Benita Eisler op meeslepende wijze de relatie van Chopin en Sand. Al doende brengt ze de sociale, politieke en culturele kring waartoe het paar behoorde in kaart. Op intelligente wijze laat Eisler bovendien zien hoe belangrijke historische ontwikkelingen het leven, de liefde en de kunst van haar hoofdpersonen mede vormgaven, zonder dat zij dit zelf beseften. Prachtig.
Amanda Kluveld doceert cultuur- en maatschappijgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en is columniste bij ‘NRC-Handelsblad’.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
