Home Economische sancties zijn niet effectief

Economische sancties zijn niet effectief

  • Gepubliceerd op: 29 maart 2022
  • Laatste update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Mirjam Janssen
  • 2 minuten leestijd
Economische sancties zijn niet effectief

Economische sancties tegen landen werken zelden. Dat komt door de eenzijdigheid van de maatregel, zo betoogt historicus Nicholas Mulder in zijn boek The Economic Weapon. Getroffen landen laten zich namelijk nooit alleen door economische overwegingen leiden, maar ook door politieke en ideologische opvattingen, die daar haaks op kunnen staan.

Na de Eerste Wereldoorlog zocht de pas opgerichte Volkenbond een manier om landen zonder oorlog in het gareel te dwingen. Zo ontstond ‘het economische wapen’. Dat was tijdens de oorlog ingezet tegen Duitsland en de bond hoopte dat de honger die het toen had veroorzaakt afschrikwekkend werkte. Economische sancties werden ook ingesteld tegen de bolsjewieken die in Rusland de macht hadden gegrepen. De aanname was dat de ellende die daardoor ontstond het communisme minder aantrekkelijk zou maken. Dat leidde in het Westen tot veel discussie. Critici vonden dat sancties de oorlog uitbreidden tot vrouwen en kinderen. Voorstanders wezen erop dat ze op deze manier veel minder dienstplichtigen hoefden in te zetten. De Russen op hun beurt probeerden een andere vorm van economische pressie: ze trachtten Europese arbeiders in cruciale sectoren op te stoken tegen hun ‘klassenvijanden’.

Uiteindelijk werd de handel geleidelijk hervat, al hielden de westerse leiders nog een tijd vol dat dit geen onderhandelingen met de Russische leiders betekende. De dubbele houding was ook niet zonder eigenbelang: Europa had graan uit Rusland nodig. Niet lang daarna hielpen westerse landen de bolsjewieken demonstratief tijdens een hongersnood om de superioriteit van het kapitalisme te benadrukken.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Critici vonden dat sancties de oorlog uitbreidden tot vrouwen en kinderen

The Economic Weapon laat zien hoe landen de afgelopen honderd jaar steeds vaker naar economische sancties grepen om andere staten te dwingen. Deze maatregel is met de komst van nucleaire wapens nog aantrekkelijker geworden. In 2015 gold tegen een derde van alle landen een of andere sanctie. Vooral de VS leggen vaak economische straffen op. Maar volgens Mulder werken die meestal niet en zou economische hulp in veel gevallen effectiever zijn.

 

Averechts effect

In de jaren twintig wist de Volkenbond twee keer een conflict op de Balkan te smoren door met sancties te dreigen. Maar na de Grote Depressie werkte dat niet meer. Nationalistische bewegingen stuurden aan op autarkie om minder kwetsbaar te zijn voor sancties. De dreigementen van de bond versnelden die opstelling in de jaren daarop alleen maar. Nazi-Duitsland en het Japanse Keizerrijk zorgden dat ze hun vitale belangen veiligstelden, bijvoorbeeld door voorraden olie en graan aan te leggen. Volgens Mulder laat dat zien dat sancties op den duur hun effect verliezen.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 4 - 2022

Nieuwste berichten

Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer
Adolf Hitler en Francisco Franco
Adolf Hitler en Francisco Franco
Beeldessay

Franco liet Hitler in de steek 

Ideologisch had de Spaanse dictator Francisco Franco veel raakvlakken met de fascisten in Duitsland en Italië. Toch koos hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt voor hen.   Het was geen geslaagde ontmoeting. Nazileider Adolf Hitler zou na afloop hebben gezegd dat hij liever een paar kiezen liet trekken dan nog een keer af te spreken...

Lees meer
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer