Home ‘Duitsland mag een leidende rol in Europa nemen’

‘Duitsland mag een leidende rol in Europa nemen’

  • Gepubliceerd op: 31 januari 2012
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maurice Blessing
  • 3 minuten leestijd

Anton van Hooff:

‘Ik herinner me uit mijn jeugd de leus: “Eén Europa, mijn idee! Getekend: Hitler.” Dat zag je in de jaren vijftig op muren gekalkt staan. De tekst was typerend voor de naoorlogse Nederlandse angst voor een verenigd continentaal Europa, waarbinnen het grote Duitsland noodzakelijkerwijs een vooraanstaande positie inneemt. Dit soort onderbuikgevoelens beïnvloedt nog altijd de Nederlandse discussie over het Duitse leiderschap binnen de EU.

Na de Tweede Wereldoorlog is Nederland zich sterk Atlantisch gaan oriënteren. Te sterk, naar mijn mening. Voor Nederlandse politici, en met name de nu regerende liberalen, lijkt er sindsdien niets belangrijkers te bestaan dan de Amerikaanse bondgenoten tevreden te stellen. Zie de “politiemissie” in Afghanistan, zie het JSF-project. De kennis van Duitsland, en met name van de Duitse taal, heeft daar ernstig onder geleden. Mijn Nijmeegse studenten praatten Engels met Duitse studenten die slechts enkele tientallen kilometers verderop wonen.

Ik ben persoonlijk niet bang voor een leidende rol van Duitsland binnen Europa. Duitsland is een krachtige democratie. Veel meer dan de Nederlanders zijn de Duitsers zich bewust van de gevaren van onderbuikgevoelens, racisme en rechts-extremisme. De Duitse grondwet is de meest logische en heldere ter wereld, en anders dan in Nederland kan de burger zich er rechtstreeks op beroepen.’

Ruth Oldenziel:

‘Sinds de Tweede Wereldoorlog zien we een discrepantie tussen de economische macht van Duitsland en zijn politiek-militaire rol. Het land mocht lang geen leidende rol spelen binnen Europa. Sterker nog: de Europese wens om de Duitse macht te beteugelen lag ten grondslag aan de oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal, een voorloper van de huidige Europese Unie.
Hoewel Duits leiderschap nu wel voor de hand ligt, voelen de Duitsers nog altijd gêne om die rol op zich te nemen. Daarbij speelt ongetwijfeld mee dat het voor Duitsland slecht kan uitpakken als het nu een doorbraak forceert in het Europese crisisoverleg. Worden de zuidelijke landen uit de euro gezet, dan kunnen deze hun schulden aan de Duitse banken nooit meer terugbetalen. De andere opties, solidariteit tonen via het massaal opkopen van obligaties door een échte Europese Centrale Bank of afschaffing van de euro, zullen voor de Duitsers al even pijnlijk zijn.
De Duitsers tonen geen echt leiderschap en voeren het debat over de crisis voornamelijk in morele termen: de zuidelijke landen zouden eenvoudigweg hun zaakjes niet op orde hebben en hun bevolkingen zouden niet hard genoeg werken. Zo hoeft men niet te erkennen dat de noordelijke landen het meest hebben geprofiteerd van de Europese eenheidsmunt.’

James Kennedy:

‘Jazeker! Ik zou er geen enkel probleem mee hebben als Duitsland de leiding op zich neemt in Europa. Ik vind het juist een probleem dat Duitsland hiervoor lijkt terug te deinzen. De huidige crisis kan alleen worden bestreden als een economisch sterke natie de zwakkeren bij de hand neemt. Maar net als de VS in de jaren dertig lijkt Duitsland zo’n internationale leidersrol niet te ambiëren.
Duitsland is al vele decennia een erg braaf land. Sinds de toenadering tussen bondskanselier Adenauer en president De Gaulle in de jaren zestig heeft Duitsland zich geschikt in het Franse leiderschap binnen Europa. Pas na de eenwording, tijdens het bondskanselierschap van Schröder, is Duitsland zich assertiever gaan opstellen op het internationale toneel. Maar het land heeft zich tot op de dag van vandaag uitgesproken pro-Europees opgesteld.
Dat Duitsland nog altijd terugschrikt voor een meer dominante rol binnen Europa heeft natuurlijk allereerst met het Duitse verleden te maken. Maar er is ook het besef dat Duitsland, in de woorden van Helmut Kohl, te groot is om primus inter pares te zijn en te klein is om de baas te spelen. Bovendien beseffen de Duitsers maar al te goed dat hun economische macht op wereldschaal tanende is.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer