Home De wraak van Diponegoro – Martin Bossenbroek

De wraak van Diponegoro – Martin Bossenbroek

  • Gepubliceerd op: 19 november 2020
  • Laatste update 23 jun 2021
  • Auteur:
    Eric Palmen
  • 2 minuten leestijd
De wraak van Diponegoro – Martin Bossenbroek

In De wraak van Diponegoro concentreert Martin Bossenbroek zich op twee sleutelmomenten in de geschiedenis van Nederlands-Indië: het begin en het einde. De aanvang van Indië als koloniaal overzees rijk situeert hij in de eerste helft van de negentiende eeuw, toen de Britten zich met het Traktaat van Londen terugtrokken uit de Indische archipel. De nationale beweging van Soekarno luidde de zwanenzang in van het koloniale bewind, met de traumatische politionele acties van 1947-‘48 als dramatisch slotakkoord.

Hoe ging Nederland om met zijn kolonie? Dat is een belangrijk thema in dit boek. De ‘Oudgasten’ wilden in de eerste helft van de negentiende eeuw de tijden van de VOC met haar handelsmonopolie doen herleven, maar lieden als gouverneur-generaal Herman Willem Daendels stonden een liberale koers voor. Particulier initiatief zou bijdragen aan de welvaart voor allen, ook die van de inlandse bevolking.

Die tweespalt zien we een eeuw later terug in de reacties op de ethische politiek van Abraham Kuijper. Een conservatief-koloniale stroming moest niets weten van een bevoogdende rol van Nederland naar Indonesisch zelfbestuur. ‘Rijkseenheid’ was het parool. We waren er al driehonderd jaar, verkondigde de Utrechtse hoogleraar Carel Gerretson met de nodige bravoure, en we zouden erover driehonderd jaar nog steeds zijn.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

De internationale gemeenschap dacht daar anders over. Tijdens de Tweede Wereldoorlog proclameerden de geallieerden met het Atlantisch Handvest een nieuwe wereldorde waarin kolonialisme plaats had gemaakt voor democratie en zelfbeschikking. De Verenigde Naties veroordeelden de politionele acties van Nederland dan ook scherp. Huib van Mook, de laatste luitenant gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, zag zijn droom van een Verenigde Staten van Indonesië uit elkaar spatten.

75 jaar na het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid maakte koning Willem-Alexander zijn excuses voor het excessieve geweld tijdens de politionele acties. ‘Een mooi en koninklijk gebaar,’ aldus oud-minister van Buitenlandse zaken Ben Bot, al zat Indonesië volgens hem helemaal niet te wachten op dat koninklijke pardon. In zijn epiloog heeft Bossenbroek weinig fiducie in de ‘onverzoenlijkste critici van het verafschuwde koloniale paternalisme’ en noemt hij hun schuldbewustzijn tegenover Indonesië ‘neokoloniaal’. Daarmee doet hij geen recht aan hun pleidooi voor een realistische inschatting van ons koloniale verleden, hoe pijnlijk die ook kan uitpakken voor ons nationale zelfbeeld. Wat onverlet laat dat Bossenbroek een begenadigd verteller is, die de lezer weet te boeien met De wraak van Diponegoro.

De wraak van Diponegoro. Begin en eind van Nederlands-Indië.

Martin Bossenbroek, 567 p. Athenaeum,  € 39,99

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer