Home De vele kanten van T.S. Eliot

De vele kanten van T.S. Eliot

  • Gepubliceerd op: 18 nov 2022
  • Update 09 feb 2023
  • Auteur:
    Mirjam Janssen
De vele kanten van T.S. Eliot

Honderd jaar geleden verscheen The Waste Land van T.S. Eliot. Dit sombere, lange gedicht was meteen een klassieker. Historicus Rob Hartmans beschrijft het leven van de lastige, maar briljante dichter.

Kunnen en mogen we nog van T.S. Eliot houden, vraagt Hartmans zich in de inleiding af. Want de dichter was bepaald geen heilige, en dat heeft in de Angelsaksische wereld tot boekenkasten vol polemieken geleid. In het Nederlands is tot nu toe weinig over hem geschreven. Dit boek is dan ook een welkome aanvulling. De ondertitel luidt: De vele gezichten van een conservatieve modernist. De tegenstelling conservatief-modern vat Eliots karakter goed samen. Vooral vanwege zijn conservatieve opvattingen zouden sommigen hem tegenwoordig het liefst cancellen.

Wilt u meer recensies van historische boeken lezen? Schrijf u dan in voor onze gratis maandelijkse boekennieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Eliot werd in 1888 geboren in de VS in een streng protestants milieu. Hij stak over naar Groot-Brittannië, waar hij werkte als dichter, redacteur en directeur van een uitgeverij. In 1922 brak hij door met het modernistische, gecompliceerde gedicht The Waste Land, dat vol literaire verwijzingen zit en de gedesillusioneerde sfeer na de Eerste Wereldoorlog beschrijft. Eliot vond het belangrijk dat een dichter van historisch besef getuigde en niet alleen gevoel had voor ‘the pastness of the past, but of its presence’. In 1948 kreeg hij de Nobelprijs voor de literatuur.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Het zijn vooral zijn opinies en gedrag die wrevel wekken. Eliot deed antisemitische uitlatingen, was vaak vrouwonvriendelijk en hield er na zijn bekering tot het Anglo-katholicisme nogal behoudende opvattingen op na. Hij kon zich kil en stijf gedragen. Maar Hartmans laat zien dat hij tegenover bekenden loyaal, behulpzaam en geestig kon zijn. De tegenstrijdigheden in zijn karakter waren voor tijdgenoten lang niet altijd een probleem. Zo was hij ondanks zijn conservatisme hecht bevriend met leden van de progressieve Bloomsbury-groep, en dan speciaal met Virginia en Leonard Woolf en John Maynard Keynes. Zijn geestige kant spreekt uit zijn Old Possum’s Book of Practical Cats, met typeringen van kattentypes – dat later door Andrew Lloyd Webber is bewerkt tot de musical Cats.

Na een slecht huwelijk en een stroeve langeafstandsrelatie trouwde hij op zijn 68ste met zijn 38 jaar jongere secretaresse – en was pas de laatste jaren van zijn leven echt gelukkig. Zo gelukkig dat hij nog maar één gedicht publiceerde, opgedragen aan zijn vrouw, over ‘lovers whose bodies smell of each other’. Juist zijn menselijkheid maakt dat je Hartmans aan het eind van het boek gelijk geeft: T.S. Eliot is nog steeds een dichter om van te houden.

T.S. Eliot. De vele gezichten van een conservatieve modernist
Rob Hartmans
268 p. Spectrum, € 24,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 12 - 2022

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer