Home De tuinen van Buitenzorg – Jan Brokken

De tuinen van Buitenzorg – Jan Brokken

  • Gepubliceerd op: 20 februari 2021
  • Laatste update 29 mrt 2021
  • 2 minuten leestijd
De tuinen van Buitenzorg – Jan Brokken

Jan Brokken schreef een fascinerend portret van zijn moeder. Als jonge vrouw raakte ze gegrepen door Nederlands-Indië. Ze beleefde er de mooiste en verschrikkelijkste jaren van haar leven.

Olga, een meisje van 23 lentes oud, loopt in 1935 door de tuinen van Buitenzorg. Als dochter van een Russische immigrant en een Hollandse boerendochter groeide ze op in Oestgeest – wel even andere koek dan de hortus botanicus van Bogor in Nederlands-Indië. Decennia later vertelt ze haar schrijverszoon Jan Brokken (1949) dat ze daar op die idyllische plek verliefd raakte op de tropen. Direct roept hij haar beeld voor zijn romantisch geestesoog op: ‘Ik stel me voor dat ze onder een witte parasol liep en een hoed van gaas droeg met brede randen, die haar zowel tegen de zon als tegen de muggen beschermde – haar huid was witter dan sneeuw (…).’

Brokken paart in De tuinen van Buitenzorg biografie aan historisch onderzoek naar die hortus botanicus. En dat doet hij zoals gebruikelijk met soepele pen, minutieuze waarnemingen, historische feiten en onnadrukkelijke eruditie over schrijvers en componisten – puur leesgenot. Hij schrijft biografisch over Olga en de twee jaar oudere theoloog Han, die in 1935 emigreerden naar Nederlands-Indië. In 1947 moesten ze het land verlaten. De troef van Brokken in dit boek is dat hij van een tante de brieven kreeg toegespeeld die zijn moeder haar vanuit haar nieuwe vaderland schreef. ‘Jij hebt nog altijd niet ontdekt wie ze is,’ voegde ze hem toe. Dat leidt tot een fascinerende ontdekkingsreis, die Brokken extra reliëf geeft door ook over de componist Leopold Godowsky te schrijven, die eveneens blijvend ‘aangeraakt’ werd door Nederlands-Indië. Godowsky raakte er in de ban van gamelan, een verzamelnaam voor allerhande slaginstrumenten. Olga op haar beurt ontpopte zich daar tot een talenwonder; ze leerde Maleis, Makassaars, Boeginees. Maar er was ook verdriet: ze verloor een dochtertje.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Brokken legt in deze liefdevolle Muttersuche de nadruk op geluksmomenten, op haar avontuurlijke inslag. Na de oorlog, na de helse tijd in het jappenkamp met haar kinderen, was ze een ander geworden. Ze overleed in 1983 aan een hartziekte die ze in het kamp had opgelopen, schrijft Brokken in het navrante slot. Maar daarvoor heeft hij gloedvol gereconstrueerd hoe intens ze geleefd heeft, in een ander land, in een andere tijd.

Jeroen Vullings is biograaf en criticus.

 

De tuinen van Buitenzorg

Jan Brokken

224 p. Atlas Contact, € 22,99

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf
Column

Zo banaal zag Hitler eruit in close-up 

Beatrice de Graaf breekt een lans voor de beeldbiografie. 'Het levert een ander effect op dan filmpjes op het internet.'

Lees meer
Kinderen vieren de onafhankelijkheid van Oostenrijk op een oude Sovjettank
Kinderen vieren de onafhankelijkheid van Oostenrijk op een oude Sovjettank
Artikel

Oostenrijk laveert sinds 1955 tussen het Oosten en het Westen  

Na de Tweede Wereldoorlog werd Oostenrijk verdeeld in bezettingszones. In 1955 vertrokken de buitenlandse troepen en kreeg het zijn onafhankelijkheid terug. Het land bleef neutraal en taalde nooit naar een lidmaatschap van de NAVO of het Warschaupact.   Nog geen twee weken nadat de troepen van Jozef Stalin de nationaal-socialisten uit Wenen verjoegen, had Oostenrijk een...

Lees meer
De heckrund was een Arisch fantasiedier 
De heckrund was een Arisch fantasiedier 
Artikel

De heckrund was een Arisch fantasiedier 

Ooit leefde in Europa de auroch, een uitgestorven oerrund. Nazi-topman Hermann Göring wilde het terugfokken, zodat de Duitsers er als echte Germanen op konden jagen. De opdracht daarvoor ging naar zoöloog Lutz Heck, die een ‘heckrund’ in elkaar knutselde.  Nu zouden ze toch wat beleven… Op Schorfheide in Brandenburg waande Hitlers tweede man Hermann Göring...

Lees meer
Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem
Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem
Artikel

Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem

Neville Chamberlain dacht dat hij vrede kon kopen door Tsjecho-Slowakije uit te leveren aan Hitler. Hij was niet alleen naïef, maar ook hoogmoedig. Na een lange en succesvolle carrière in de Britse politiek negeerde Chamberlain de adviezen van anderen. Is Donald Trump de nieuwe Neville Chamberlain? De Britse krant The Guardian en andere media wierpen...

Lees meer