Home De Stelling: ‘Suriname is er niet aan toe om met zijn verleden in het reine te komen’

De Stelling: ‘Suriname is er niet aan toe om met zijn verleden in het reine te komen’

  • Gepubliceerd op: 23 april 2012
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maurice Blessing
  • 3 minuten leestijd

De stelling

Anton van Hooff:
‘Zoals zo vaak het geval is bij “moderne” begrippen, hadden de oude Grieken de primeur van het begrip “amnestie”. Het woord is dan ook afkomstig uit het klassieke Grieks. Het betekent letterlijk “niet-herinnering” en werd gebruikt in de zin van een “bewust vergeten”. In het jaar 403 voor Christus besloten de inwoners van Athene tot zo’n opgelegde vergetelheid.

Het oligarchische terreurregime van “De dertig” had, als reactie op de nederlaag van Athene in de Peloponnesische Oorlog, talrijke Atheners – men spreekt van 1500 – laten liquideren. Toen de democraten na een reeks van krijgsoperaties weer de overhand kregen, werd collectief besloten het verleden te laten rusten. Niemand zou gerechtelijk worden vervolgd voor misdaden begaan in de tijd van troebelen. Dat was een praktische beslissing, met het oog op rust en verzoening in de gemeenschap.

Essentieel voor het begrip amnestie is dat beide partijen het erover eens zijn dat men het verleden maar beter kan laten rusten. Aan die essentiële voorwaarde is in Suriname niet voldaan. Bovendien verleen je pas amnestie nadat iemand schuldig is verklaard of wanneer iemand schuld heeft bekend. Dat is bij Bouterse nog steeds niet het geval, dus kan er geen sprake zijn van werkelijke amnestie of collectieve verzoening.’

Ruth Oldenziel:
‘We hebben het natuurlijk maar over een deel van de Surinaamse bevolking. Die reageert op dezelfde wijze als de nieuwe machthebbers die na de val van de dictaturen in Brazilië en Uruguay, halverwege de jaren tachtig, amnestywetten invoerden. Zij maakten immers deel uit van dezelfde elite die bij de dictaturen betrokken was. Deze amnestywetten zouden uiteindelijk ongedaan worden gemaakt door een latere generatie machthebbers.

Ook in Suriname zijn de amnestywetten waarschijnlijk een tijdelijk verschijnsel; het is een fase van gedeeltelijke ontkenning waar het land doorheen moet, net als Spanje na de dood van Franco. Daar duurde het twee generaties voordat men het verleden durfde aan te pakken. En vergeet niet dat bijna alle 300.000 Surinamers in Paramaribo wonen en elkaar dus persoonlijk kennen, wat de situatie uniek maakt.
Het land zelf is er dus nog niet klaar voor, maar Bouterse zou uiteraard ook onder het internationaal recht kunnen worden veroordeeld. Bijvoorbeeld voor drugshandel. Maar daar is Suriname internationaal gezien weer te onbelangrijk voor, zeker vanuit het oogpunt van de VS. Dus ook dat zal niet gebeuren.’

James Kennedy:
‘Welk land is daar wel aan toe? Het heeft Nederland decennia gekost om de militaire activiteiten in Nederlands-Indië te verwerken. Dat waren traumatische ervaringen voor een groot deel van de bevolking, net als de Decembermoorden dat waren in Suriname. Suriname is een klein land waar men elkaar veelal persoonlijk kent. Het afslachten van een groep prominenten was bijzonder traumatisch, omdat het zich dichtbij afspeelde.

Bovendien leent de economische en politieke situatie in Suriname zich er niet voor het verleden centraal te stellen om daarmee in het reine te komen. De prijzen zijn hoog en de werkeloosheid is groot. Veel Surinamers hebben het gevoel dat ze het zich nu niet kunnen permitteren de president van hun land te berechten. Bouterse zit te diep in de machtsstructuren van het land, en zijn NDP is een belangrijke politieke speler. Dat betekent dat de kleine oppositiepartijen veel politiek kapitaal zullen verspelen als ze de vervolging van Bouterse er doordrukken.

Toch is het belangrijk te constateren dat, desondanks, een flink deel van het gewone volk luidkeels roept om een eerlijk proces tegen de verdachten. Er is geen sprake van een doofpot: een deel van de bevolking wil wel degelijk met de recente geschiedenis van het land in het reine komen.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer