Home De slechtste president van Amerika

De slechtste president van Amerika

  • Gepubliceerd op: 17 juni 2009
  • Laatste update 15 apr 2021
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
  • 3 minuten leestijd
De slechtste president van Amerika

Een bekend gezelschapsspel onder geschiedschrijvers van de Verenigde Staten is de beantwoording van de vraag wie de beste Amerikaanse president was. Over de drie besten, Abraham Lincoln, George Washington en Franklin D. Roosevelt, bestaat eigenlijk geen verschil van mening. Over de volgorde na deze drie kan echter langdurig worden getwist.

Veel minder interesse is er vanouds in de vraag wie de allerslechtste president was. Daar is met George W. Bush verandering in gekomen. Naar aanleiding van een aardig artikel in het tijdschrift Rolling Stone is er in de Amerikaanse pers een discussie begonnen over de vraag of de huidige president wellicht de slechtste is die de republiek ooit heeft gehad. Als we ons beperken tot de vorige eeuw, dan bestaat er brede overeenstemming over de constatering dat Warren G. Harding en Richard M. Nixon de slechtste presidenten waren in de afgelopen honderd jaar.

Harding, president van 1921 tot 1923, was volstrekt incompetent en zijn medewerkers behoorden tot de meest corrupte uit de Amerikaanse geschiedenis. Voor hem was het een zegen dat hij al spoedig overleed. De schade die hij en zijn kleptomane medewerkers de republiek toebrachten was echter beperkt, al was het maar omdat de president toen nog niet zo’n centrale rol in de samenleving speelde.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Als Nixon begin augustus 1974 niet was afgetreden, zou hij met een impeachment uit zijn ambt zijn verwijderd. De politieke schade die Nixon veroorzaakte was omvangrijk. Hij maakte misbruik van zijn presidentiële bevoegdheden, had een geheimhoudingscomplex en was een aanhanger van de even wonderlijke als gevaarlijke doctrine dat alles is geoorloofd wat de president geoorloofd acht. Ook speculeerde hij over de mogelijkheid de Constitutie zodanig te wijzigen dat hij langer dan acht jaar president zou kunnen blijven.

Nixon was, kortom, een bedreiging van de bestaande constitutionele verhoudingen en daarmee van het hele politieke bestel van de republiek. Nixon was veel intelligenter en competenter dan Harding, maar tegelijkertijd een slechtere president, omdat hij een gevaarlijker president was.

Bush is ongetwijfeld een slechte president, maar is hij ook slechter dan Harding of Nixon? De incompetentie van Bush is zeker niet identiek aan de sullige, dorpse incompetentie van Harding. De incompetentie van Bush is het product van arrogantie, welbewuste onwetendheid, onschokbare ideologische overtuiging en – in laatste instantie – de zekerheid van een zending Gods.

Bush is zeker van zijn zaak voordat hij de zaak heeft onderzocht, hij leeft in een wereld waarin hij altijd gelijk heeft. Vandaar dat het hem onmogelijk is om zijn ongelijk toe te geven. Bovendien zijn zijn medewerkers geselecteerd op loyaliteit en ideologische betrouwbaarheid, niet op hun vermogen tot kritische analyse.

Nadat Bush op uiterst dubieuze wijze in het Witte Huis terecht was gekomen, ging hij niet op zoek naar politieke verzoening en consensus, maar polariseerde hij de natie verder met een conservatief, ideologisch gedreven beleid. Na 9/11 had hij een unieke kans om de natie te verenigen, om boven alle partijstrijd uit te stijgen. Maar ondanks het feit dat hij aanvankelijk de steun genoot van vrijwel alle Amerikanen, koos hij voor partijpolitieke confrontatie en zinloze en beschamende demonisering van eenieder die het niet volledig met hem eens was.

De aanval op en de bezetting van Irak was een project van conservatieve ideologen. In de oorlog tegen het terrorisme claimt Bush dezelfde inconstitutionele ruimte als destijds Nixon: alles wat de president in die strijd noodzakelijk acht, is toegestaan.

Desondanks weet ik niet zeker of Bush even gevaarlijk is als Nixon. Nixon was een machtsbeluste opportunist. Machtsbelust vooral omdat hij ziekelijk onzeker was. Bush is een ideoloog met een simpel, dichtgetimmerd brein, maar ik twijfel geen moment aan zijn geestelijke gezondheid.

Nixon is vooralsnog de slechtste!

Maarten van Rossem

Nieuwste berichten

De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Interview

‘De Top 40-hitlijsten van Radio Veronica waren heilig’

Pophistoricus Leo Weijers (1959) is van jongs af aan gefascineerd door Radio Veronica. Als een ode aan de verdwenen zeezender schreef hij er een boek over. ‘Veronica was een bron van inspiratie voor latere radiomakers.’ Op 15 oktober 1959 werd de Vrije Radio Omroep Nederland (VRON) tijdens een vergadering van vrije radiohandelaren opgericht. De pioniers...

Lees meer
Still uit The promise
Still uit The promise
Recensie

Papoea’s werd niets gevraagd

De documentaire 'The Promise' blikt met archiefbeelden en interviews terug op het lot van de Papoea’s als speelbal van geopolitieke krachten.

Lees meer