Het bloedbad dat Algerijnse nationalisten in 1962 na de dekolonisatieoorlog aanrichtten onder de harki’s, Algerijnse hulptroepen in Franse dienst, is mede te wijten is aan het racisme van president Charles de Gaulle.
President Charles de Gaulle was tegen het opnemen van een groot aantal moslims in Frankrijk. Dat was een van de oorzaken van de massaslachting onder de Algerijnse huursoldaten in Franse dienst na de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog (1954-‘62). Dat zegt de Franse journalist Georges-Marc Benamou in zijn onlangs verschenen boek Un mensonge français (Een Franse leugen).
In 1962, bij het uitroepen van de onafhankelijkheid van Algerije, beschouwden de Algerijnse nationalisten van het Nationaal Bevrijdingsfront (FLN) de ongeveer 200.000 Algerijnse huursoldaten in Franse dienst als collaborateurs. Een massaslachting volgde, waarbij 30.000 à 150.000 slachtoffers onder deze harki’s vielen. De meeste harki’s hadden zich echter niet uit ideologische overtuiging bij het Franse leger aangesloten. Het waren vooral arme analfabeten die – vaak onder druk – waren geronseld door de Fransen. Anderen namen dienst in ruil voor bescherming door het Franse leger tegen de terreur van het FLN op het platteland.
In het onafhankelijke Algerije was voor de harki’s geen plaats meer, maar Frankrijk was er zeer terughoudend in om hen op te vangen. Toenmalig president Charles de Gaulle had eerder in een interview gezegd dat Frankrijk openstond voor mensen van alle rassen, op voorwaarde dat ‘het blanke ras met zijn Griekse en Latijnse origine en zijn christelijke geloof’ de overgrote meerderheid van de bevolking bleef uitmaken. Als er te veel Algerijnen naar Frankrijk zouden komen, ‘zou mijn dorp niet langer Colombey-les-Deux-Eglises heten, maar Colombey-les-Deux-Mosquées’, zei De Gaulle.
Un mensonge français leidt opnieuw tot felle debatten over de rol van de Fransen tijdens de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog. Dagblad Le Figaro verwijt Benamou dat hij De Gaulle beoordeelt met moderne maatstaven zonder uit te gaan van de normen en waarden van meer dan veertig jaar geleden. De Gaulle was misschien tegen de opname van een groot aantal moslims in de Franse samenleving, maar veertig jaar geleden was dat helemaal niet controversieel, redeneert redacteur Stéphane Denis. Bovendien staat het boek vol feitelijke historische onjuistheden, vinden zowel linkse als rechtse media.
Het lot van de 20.000 à 40.000 harki’s die wel in Frankrijk werden toegelaten, was overigens ook niet te benijden. Zij werden grotendeels opgevangen in tentenkampen, vaak zonder stromend water en elektriciteit, ondanks de vrieskou. Sommige harki’s verbleven daar meer dan tien jaar, vaak met hun gezin. Een opvangkamp in de Pyreneeën was twintig jaar eerder gebruikt voor joden, gearresteerd door het collaborerende regime van Vichy.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
