Home ‘De Antilliaanse keuze tegen de onafhankelijkheid is een fascinerende paradox’

‘De Antilliaanse keuze tegen de onafhankelijkheid is een fascinerende paradox’

  • Gepubliceerd op: 6 mei 2019
  • Laatste update 16 nov 2020
  • Auteur:
    Lola Bos
  • 2 minuten leestijd
‘De Antilliaanse keuze tegen de onafhankelijkheid is een fascinerende paradox’

De Antillen waren voor Nederland op veel fronten een totaal ander soort kolonie dan Indonesië en Suriname, vertelt Gert Oostindie, hoogleraar Koloniale en postkoloniale geschiedenis. ‘De rellen van 1969 in Willemstad vormden een breuk in de moderne geschiedenis.’

Waarom waren de Antillen een interessante kolonie voor Nederland?

‘Eigenlijk waren de Antillen het grootste gedeelte van de koloniale periode helemaal niet zo’n erg interessante kolonie, behalve Curaçao en Sint Eustatius in de zeventiende en achttiende eeuw. Die waren heel belangrijk als centra voor legale en illegale handel, om het mercantilisme van de omringende koloniën te doorbreken.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

In hoeverre verschilde het bestuur van Nederland op de Antillen van dat in Suriname?

‘Vrijwel alle Caribische koloniën werden ontwikkeld als plantagekoloniën voor suiker en koffie, maar dat geldt niet voor de Nederlandse eilanden. Die hadden juist een handelsfunctie. Dat markeert een groot verschil met Suriname. Daar werd na afschaffing van de slavernij de plantagegeschiedenis verlengd door contractarbeid uit Azië. Op de eilanden heerste rond 1863 een heel andere stemming onder de koloniale bestuurders. Men vroeg zich af: wat moeten we met al die mensen op het eiland voor wie toch geen werk is?’

Wat voor ontwikkelingen hebben de Antillen doorgemaakt?

‘De decimering van de inheemse bevolking dateert al van de Spaanse periode, voordat de Nederlanders kwamen. Vervolgens werden de eilanden herbevolkt, met in de eerste plaats Afrikanen, die daar als slaven naartoe werden gebracht. Ook kwamen er Europeanen naartoe, uit alle verschillende delen van Europa. Er vonden ook enkele grote slavenopstanden plaats op Curaçao. Op de afschaffing van de slavernij in 1863 volgde een periode van stagnatie, totdat in 1920 de olieraffinaderijen verschenen op Aruba en Curaçao. Die gaven een enorme economische boost en dat leidde tot veel migratie naar die eilanden. In de Tweede Wereldoorlog was deze olie erg belangrijk voor de geallieerde brandstofvoorziening.

Een mijlpaal in de meer recente geschiedenis is 30 mei 1969, toen er stakingen en rellen waren in Willemstad. Dat was echt een breuk in de geschiedenis. Aan de ene kant bevorderde deze opstand de Afro-Curaçaose emancipatie, aan de andere kant leidde deze ertoe dat Nederland probeerde de eilanden zo snel mogelijk naar de onafhankelijkheid te leiden. Het is een fascinerende paradox dat dit laatste niet is gelukt. De Antillen vielen uit elkaar, maar ze zijn alle zes nog aan Nederland verbonden.’

Hoe wordt er op de Antillen teruggekeken op de koloniale tijd?

‘Dat is onderwerp van heftige discussie. Zoals overal in de Cariben, is er op de Antillen veel pijn over de geschiedenis, die primair gedragen is door slavernij en racisme. Maar de steun voor onafhankelijkheid is heel klein, omdat men om pragmatische redenen binnen het Koninkrijk wil blijven. Daar staat dus tegenover dat men heel kritisch denkt over Nederland, de geschiedenis en “rekolonisatie”.’

 

Nieuwste berichten

Fout in routekaart rampvlucht Bijlmermeer belandde in onderzoeksrapport
Fout in routekaart rampvlucht Bijlmermeer belandde in onderzoeksrapport
Artikel

Fout in routekaart rampvlucht Bijlmermeer belandde in onderzoeksrapport

In het eindrapport van de Raad voor de Luchtvaart uit 1994 over de oorzaken van de Bijlmerramp stond een fout: op een routekaart van de rampvlucht was het moment waarop het vliegtuig twee motoren verloor, verkeerd aangegeven. Een oud-onderzoeker van de Raad, Henk Pruis, ontdekte de fout onlangs. Hij denkt dat die voeding heeft gegeven...

Lees meer
Greenpeace groot dankzij aanslag op Rainbow Warrior
Greenpeace groot dankzij aanslag op Rainbow Warrior
Interview

Greenpeace groot dankzij aanslag op Rainbow Warrior

Veertig jaar geleden blies de Franse geheime dienst het Greenpeace-schip de Rainbow Warrior op. Er viel één dode. De Nederlander Martini Gotjé was aan boord toen de bommen ontploften. Voor Greenpeace brak een nieuwe periode aan. Op 10 juli 1985 blies de Franse geheime dienst het Greenpeace-schip de Rainbow Warrior op. Het schip lag in...

Lees meer
Scène uit The teacher who promised the sea
Scène uit The teacher who promised the sea
Recensie

‘The Teacher Who Promised the Sea’ toont dat het Franco-verleden nog springlevend is

Autoritaire en dictatoriale regimes haten kritisch onderwijs. Dat blijkt ook uit de speelfilm The Teacher Who Promised the Sea, waarin een Franco-militie in 1936 meedogenloos afrekent met een jonge idealistische onderwijzer. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen. De Catalaan Antoni Benaiges is 31 als hij in 1935 als onderwijzer gaat werken in een schooltje...

Lees meer
Leden-van-de-Nationale-Garde-ondervragen-een-man-tijdens-de-rassenrellen-in-Chicago-1919.-Copyright-Getty-Images-scaled.jpg
Leden-van-de-Nationale-Garde-ondervragen-een-man-tijdens-de-rassenrellen-in-Chicago-1919.-Copyright-Getty-Images-scaled.jpg
Artikel

Amerikaanse president zet politie en leger in tegen ongewenst verklaarde immigranten

Tijdens het presidentschap van Woodrow Wilson sloeg de Amerikaanse overheid met harde hand stakingen neer, deporteerde duizenden migranten en liet racistisch geweld tegen zwarten ongestraft. Daardoor kwam de democratie hevig onder druk kwam te staan, net als nu onder Donald Trump.

Lees meer