Home ‘Bronbeek moet een stemmentheater worden waarin ook gekoloniseerde stemmen een nadrukkelijke rol krijgen’

‘Bronbeek moet een stemmentheater worden waarin ook gekoloniseerde stemmen een nadrukkelijke rol krijgen’

  • Gepubliceerd op: 20 juni 2019
  • Laatste update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Alex Mazereeuw
  • 3 minuten leestijd
‘Bronbeek moet een stemmentheater worden waarin ook gekoloniseerde stemmen een nadrukkelijke rol krijgen’

De Collegedag Koloniale Geschiedenis op 13 september speelt zich af op een historische locatie: Museum Bronbeek in Arnhem. Conservator en plaatsvervangend directeur Hans van den Akker is een van de sprekers en verbindt het museum in zijn lezing met de koloniale geschiedenis in Nederlands-Indië. Met een postkoloniaal debat dat in alle hevigheid woedt, wil het museum een genuanceerd perspectief bieden: ‘Door diverse bronnen aan te reiken, kan het publiek zelf een oordeel vormen over de koloniale geschiedenis.’

Wat voor functie vervulde Bronbeek in de Nederlandse koloniale geschiedenis?

‘Bronbeek is van oudsher op een bijzondere manier verbonden met de koloniaal-militaire geschiedenis. Het Ministerie van Koloniën heeft op een vroeg tijdstip – in 1863 – als het ware een uithangbord gecreëerd van het koloniale project in de vorm van het museum. De objecten die hier destijds tentoongesteld werden, lieten zien hoe groot dat koloniale project in werkelijkheid was. Hier kwamen trofeeën te hangen die waren buitgemaakt in Borneo, Sumatra en Java, en lieten zien dat ze daar iets ‘groots’ aan het verrichten waren.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Tijdens uw lezing beschrijft u de koloniale geschiedenis onder meer aan de hand van objecten uit de collectie van Bronbeek. Kunt u alvast een tipje van de sluier oplichten? 

‘Wat ik in mijn lezing bijvoorbeeld gebruik, zijn objecten en trofeeën die destijds zijn buitgemaakt. In de afbeelding hieronder zien we bijvoorbeeld de “Trophee van Borneo”, met in het midden de schedel van de opstandeling en daaromheen de diverse buitgemaakte wapens en vlaggen.

We laten dat soort objecten zien, en tonen daarnaast ook wat de plaatselijke bevolking daar nu precies van vond. Daarnaast ga ik ook iets vertellen over de ontstaansgeschiedenis van het instituut en de ontwikkelingen die het publieksgerichte deel daarin doormaakt.’

Het postkoloniale debat is de afgelopen jaren flink verhevigd, zeker als het om Nederlands-Indië gaat. Hoe gaan jullie hier als museum mee om?

‘We willen een inclusiever verhaal vertellen en daarom ook laten zien en horen wat dat kolonialisme precies betekende voor Indonesiërs en Atjehers. We werken daarvoor samen met een aantal instituties in Indonesië en zijn druk bezig om een ‘’Bronbeek 2.0’’ te ontwikkelen. Daar hoort ook een genuanceerder perspectief bij in de vorm van een stemmentheater waarin gekoloniseerde stemmen een nadrukkelijkere rol krijgen dan in het verleden. Het is een ontwikkeling die de samenleving doormaakt: hoe reflecteren we op die koloniale geschiedenis? De bronnen blijven in principe hetzelfde, maar wat verandert is de manier waarop je er naar kijkt. Je moet kritisch kijken naar de bronnen van destijds en daar een tegenstem bij zoeken.’

Hoe vinden jullie die tegenstem?  

‘Het probleem is dat veel bronmateriaal door de koloniale overheid is opgeschreven, en dat de beleving van de lokale bevolking daardoor veel minder aandacht heeft gekregen. Je moet dan toch memoires of historische bronnen vanuit Indonesië halen en die voor het voetlicht brengen, om zo de koloniale blik te ontlopen. Dat lukt ons naar mijn idee steeds vaker. Door die diverse bronnen aan te reiken, kan het publiek vervolgens zelf een oordeel vormen over de koloniale geschiedenis.’

Bekijk hier het hele programma van de Collegedag Koloniale geschiedenis en bestel tickets.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer