SPQR (‘Senaat en volk van Rome’) gaat over de groei van Rome van een onbeduidend stadje aan de Tiber tot het centrum van een wereldrijk. Die groei was geen eenzijdige successtory van veroveringen die overal langs dezelfde lijnen plaatsvonden. De inlijving van Noord-Afrika ging bijvoorbeeld heel anders in zijn werk dan die van Germanië of Brittannië.
Beard gaat haar eigen, hoogst originele weg en weet in een heldere stijl feiten en fictie te scheiden. Haar behandeling van het systeem van de Romeinse republiek, dat eeuwenlang standhield en door de Griekse geschiedschrijver Polybius werd geprezen, is overtuigend.
Grote mannen als Tiberius en Gaius Gracchus, Julius Caesar en de keizers worden aan een kritisch onderzoek onderworpen. Maar ook de gewone man en vrouw, de handarbeider, de bakker, de visverkoper, de landarbeider en de slaaf krijgen ruimschoots aandacht.
Het unieke van dit boek is dat de oude Romeinen met al hun (on)deugden en (on)hebbelijkheden zo worden gepresenteerd dat ze ons in de moderne tijd nog iets te zeggen hebben. Want net als de huidige generaties worstelden de Romeinen met problemen als burgerschap, immigratie, integratie en segregatie, macht en identiteit. Zo laat Mary Beard zien, zonder te vervallen in anachronismen of in uitspraken als ‘de geschiedenis herhaalt zich’, dat de geschiedenis van Rome meer is dan alleen maar oude geschiedenis.
SPQR. Een geschiedenis van het Romeinse Rijk
Mary Beard
666 p. Athenaeum, € 29,99
Fik Meijer is emeritus hoogleraar klassieke geschiedenis
Dit artikel is exclusief voor abonnees
